شناسايي چالش‌هاي فني به‎كارگيري ارزش‎ منصفانه در گزارشگري مالي ايران: با تأكيد بر الزامات IFRS13

هدف: با پذيرش كامل استانداردهاي بين‎المللي گزارشگري مالي، اندازه‎گيري و افشاي ارزش منصفانه در گزارشگري مالي ايران فراگيرتر خواهد شد. هدف اين پژوهش شناسايي چالش‎هاي فني اندازه‎گيري و افشاي ارزش منصفانه طبق چارچوب پيشنهاد شده در استاندارد بين‎المللي 13 و عوامل فني زمينه‎ساز مقاومت در برابر گزارشگري مالي ارزش منصفانه‎محور از ديدگاه خبرگان حرفه حسابداري و حسابرسي در ايران است. روش: پس از مطالعه مروري گسترده با رويكرد تحليلي، چالش‎هاي فني شناسايي شدند. سپس با استفاده از روش تحليل محتواي كيفي، مدل اوليه مقوله‎بندي چالش‎هاي فني استخراج شد. از پرسش‎نامه‎هاي ساختاريافته مبتني ‎بر منطق فازي، براي گردآوري ديدگاه خبرگان حرفه از سه گروه مختلف نظريه پردازان و استانداردگذاران (23 خبره)، حسابرسان مستقل (29 خبره) و مديران مالي (27 خبره) بهره برده شد. داده‎هاي پژوهش با استفاده از روش‎هاي دلفي فازي و تحليل سلسله‎مراتبي فازي تجزيه و تحليل شدند. يافته‎ها: ديدگاه خبرگان حرفه در ايران نسبت به الگوي ارزش منصفانه مثبت است. اما، چالش‎هاي فني شناسايي‎شده در خصوص اندازه‎گيري و افشاي ارزش منصفانه موجب مي‎شوند كه پذيرش الگوي ارزش منصفانه و به‎كارگيري گسترده آن در عمل چالش‎انگيز شود. يافته‎ها نشان مي‎دهد با وجود ارزيابي مثبت خبرگان حرفه از كميت و كيفيت الزامات افشاي استاندارد بين‎المللي 13، اثربخشي گزارشگري مالي مبتني ‎بر ارزش منصفانه در ايران از بعد ارزيابي وظيفه مباشرت و كارايي آن از ديدگاه استفاده‎كنندگان از اطلاعات بحث‎برانگيز است. همچنين عدم رعايت برخي الزامات افشاي استاندارد 13 امكان‎پذير است كه در كنار ضعف ضمانت‎هاي اجرايي در محيط گزارشگري مالي ايران مي‎تواند بر اثربخشي استاندارد ياد شده و گزارشگري مالي ارزش منصفانه‎محور در ايران تأثير منفي داشته باشد. البته، در خصوص الزامات افشايي كه ممكن است در عمل رعايت نشوند و عوامل فني زمينه‎ساز مقاومت، بين دو گروه اجرايي و گروه نظريه‎پردازان و استانداردگذاران اختلاف نظرهايي وجود دارد. نتيجه‎گيري: استانداردگذاران و جوامع حرفه‎اي بايد نسبت به چالش‎هاي فني حسابداري مبتني ‎بر ارزش منصفانه آگاه باشند و بسترهاي مناسب و لازمي را براي گزارشگري مالي ارزش منصفانه‎محور با كيفيت و كارا و اثربخش بودن استاندارد بين‎المللي 13 در محيط گزارشگري مالي ايران فراهم كنند.