روش‌هاي تدريس مبتني بر توسعه آينده‌پژوهي در آموزش عالي ايران: مطالعه كيفي

يكي از وظايف دانشگاه‌ها، توانمندسازي دانشجويان در عرصه‌هاي مختلف از جمله شناخت آينده يا آينده‌پژوهي است. رشد توانايي آينده‌پژوهي دانشجويان مي‌تواند از طريق آموزش در طي سال‌هاي تحصيل بهبود يابد؛ بنابراين مي‌توان ادعا نمود كه يكي از متغيرهاي مهم كه مي‌تواند بر رشد توانايي آينده‌پژوهي دانشجويان تأثيرگذار باشد، كيفيت روش‌هاي تدريس و يادگيري آنان است. هدف اين پژوهش طراحي روش‌هاي تدريس مبتني بر توسعه آينده‌پژوهي در آموزش عالي بود كه با شيوه پژوهشي كيفي و با استفاده از راهبرد مبتني بر نظريه داده بنياد انجام شد. در اين راستا با استفاده از رويكرد هدفمند و به‌كارگيري معيار اشباع نظري، مصاحبه‌هايي نيمه‌ساختاريافته با 14 نفر از اساتيد صاحب‌نظران حوزه برنامه درسي و آينده‌پژوهي در دانشگاه‌هاي استان فارس انجام شد، براي به دست آوردن اعتبار و روايي داده‌ها از دو روش بازبيني مشاركت‌كنندگان و مرور خبرگان غير شركت‌كننده در پژوهش استفاده شد. نتايج تحليل داده‌ها در طي سه مرحله، كدگذاري باز، كدگذاري نظري و كدگذاري انتخابي با كمك نرم‌افزار MAXQDA12 به مفاهيم مجزا تفكيك شدند و 16 مقوله كلي به دست آمد. اين مقاله يافته‌هاي مطالعه را در چارچوب مدل پارادايمي شامل: شرايط علي (4 مقوله)، پديده محوري (آينده‌پژوهي به‌عنوان يك رويكرد كلي در تدريس)، راهبردها (3 مقوله)، زمينه (4 مقوله)، شرايط مداخله‌گر (2 مقوله) و پيامدها (2 مقوله) تحليل كرده است.