تبيين اهمال‌‌‌كاري تحصيلي دانش‌آموزان متوسطه: يك مطالعه نظريه زمينه‌اي

اهمال‌كاري تحصيلي يكي از پديده‌هاي رايج در بين دانش‌آموزان است. عوامل متعددي با اين پديده ارتباط دارند. پژوهش فعلي با هدف طراحي الگوي مفهومي اهمال‌كاري تحصيلي بر اساس تجارب بي‌واسطه دانش‌آموزان درگير اين پديده انجام شد. پژوهش حاضر از نوع كيفي و نظريه زمينه‌اي بود. مشاركت‌كنندگان در پژوهش 30 نفر از دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه نواحي پنج‌گانه شهر تبريز بودند كه به‌روش نمونه‌گيري هدفمند و نظري انتخاب شدند. براي جمع‌آوري اطلاعات از روش مصاحبه نيمه‌سازمان‌يافته استفاده شد. تجزيه‌و‌تحليل داده‌ها بر اساس الگوي Corbin و Straus صورت گرفت. نتايج پژوهش 33 مضمون فرعي و 12 مضمون اصلي را مشخص ساخت. طبقه مركزي استخراج شده از مضامين، نگرش ابزاري به يادگيري بود. مضامين مطابق الگوي پارادايمي در حيطه‌هاي زمينه، فرايند و پيامد جاي گرفتند. با ترسيم ماتريس شرطي پيامدي و الگوي مفهومي پژوهش، مؤلفه‌هاي مرتبط با اهمال‌كاري تحصيلي دانش‌آموزان و چگونگي تعامل آن‌ها با يكديگر مشخص گرديد. حاصل كلي مطالعه حاضر اين بود كه نگرش ابزاري به يادگيري نقش حلقه رابط بين عوامل زمينه‌اي و فرايند را ايفا مي‌كند. عوامل زمينه‌اي به‌واسطه نگرش ابزاري به يادگيري و همچنين عوامل فرايندي ضعف در برنامه‌ريزي، ضعف در مديريت زمان و ذهن‌آگاهي پايين به تأخير در انجام تكليف مي‌انجامند. تعلل‌ در انجام تكليف داراي پيامدهاي تحصيلي و عاطفي است.