ارزيابي مفهومي قاعده آمره به مثابه برترين شاخص نظام‌ساز حقوق بين‌الملل

Jus Cogens As The Most Prominent Substantial Factor Of International Legal Order

حقوق بين‌الملل به مثابه گرايش علمي داراي اجزاي متشكله‌اي (سيستم‌ها، رژيم‌ها و (مجموعه) قواعد حقوقي) است كه به واسطه وضعيت يا عواملي به وحدت مي‌رسد و به شأن نظام نايل مي‌آيد. يكي از مفاهيمي كه ادعا مي‌شود به مثابه عامل وحدت‌ساز در اجزاي متشكله حقوق بين‌الملل، سلسله مراتب و نظم برقرار مي‌نمايد، مفهوم قاعده آمره است. با اين همه در رابطه با ابعاد مختلف قاعده آمره از نظر مفهومي و علمي، اختلاف نظر وجود دارد. بعد از شكل‌گيري مفهوم قاعده آمره، ديدگاه‌هاي متمايزي راجع به مفهوم و تعريف آن در قلمرو حقوق بين‌الملل مطرح شده است. اين ديدگاه‌ها را مي‌توان در دو قالبِ فهم كلاسيك و فهم جديد از قاعده آمره طبقه‌بندي كرد. ديدگاه اين پژوهش آن است كه آموزه‌هاي متمايز در زمينه مفهوم قاعده آمره در قلمرو نظريات انديشمندان حقوق بين‌الملل، گوياي اين واقعيت است كه نگاه تك‌بعدي و تك‌ساحتي به قاعده آمره نمي‌تواند گوياي نقش سيال و پوياي امروزي قاعده آمره در نظم حقوقي بين‌المللي باشد. امروزه قاعده آمره به مثابه برجسته‌ترين شاخص‌نظام‌ساز محتوايي حقوق بين‌الملل، نظر به پيچيدگي روزافزون حقوق بين‌الملل، لاجرم در كالبدها و فنون متمايز حقوقي بايد ظهور نمايد تا قادر باشد، ويژگي نظم‌آفريني خود را حفظ كند.

International law, as a scientific trend, has various components (systems, regimes and (sets) of legal rules) that are united by the status or factors so as to become a system. One of the concepts claimed to act as unifying factor in the constituents of international law, making hierarchy and order is the concept of the jus cogens. However, there are controversies in different conceptual and scientific dimensions of jus cogens. After the formation of jus cogens, various views on the concept and definition of it in the field of international law have been emerged. These views can be categorized in two forms of classical and modern understanding of the principle. The view of this study is that the distinct teachings of the highly scholars of international law on the concept of jus cogens suggest that the one-dimensional perspective on jus cogens cannot be a reflection of the fluid and dynamic role of this principle in the modern international legal order. Therefore, nowadays, due to the complexity of international law, jus cogens must inevitably emerge in distinct legal forms and techniques, in order to be able to maintain its system-making feature.