مباني و مراحل عينيت صفات با ذات الهي در ديدگاه صدر المتالهين و تطبيق آن با روايات

در ارتباط صفات با ذات الهي، ديدگاه‏هاي گوناگوني از سوي مسلمانان مطرح شده است؛ از جمله آنها، نظريه‌اي است موسوم به عينيت صفات با ذات الهي كه برگرفته از روايات اهل بيت: است. در بيان عينيت صفات با ذات الهي، نظريات مختلفي وجود دارد كه به نظر مي‌رسد آنچه صدرالمتألهين  در مجموع كتب خود با توجه به مباني فلسفي موجود در حكمت متعاليه  به آن رسيده است، بهترين ديدگاه در ميان ديدگاه‌هاست. صدرالمتألهين در تبيين مباني نظريه عينيت صفات با ذات، بعضي از مباني را كه موجب اين تبيين شده است، اصلاً مطرح نكرده است و به بعضي از مباني به طور جسته و گريخته ذيل مباحثي ديگر و گاهي ذيل مبحث عينيت اشاره كرده است و در تبيين معناي عينيت هم به طور منظم، مراحل معنايي با توجه به مباني مورد بحث قرار نگرفته است. ازاين‌رو، در اين مقاله به دنبال اين هستيم كه تبيين صدرالمتألهين را در عينيت صفات با ذات الهي، سازوار روشن سازيم. براين‏اساس، ابتدا مباني ملاصدرا را كه به چنين ديدگاهي در اين زمينه انجاميده است، مطرح مي‌كنيم و سپس به مراحل معنايي عينيت صفات با ذات الهي مي‌پردازيم كه عبارت‏اند از: تغاير مفهومي صفات با يكديگر و با ذات، يكي بودن مصداق صفات و ذات، اندماجي بودن صفات، تساوق در حيثيت صدق، و صفات متناسب با ذات حق، و در خلال بيانِ مراحلِ معنايي، در اثبات مطابقت چنين تفسيري با روايات معصومان:، به تطبيق با روايات مي‌پردازيم.