صلح از منظر صدرالمتألهين شيرازي

مقاله حاضر با هدف تمركز بر ديدگاه صدرالمتألهين شيرازي، بر آن است تا چارچوبي از مسئله صلح را در فلسفه سياسي صدرالمتألهين مورد بررسي قرار دهد. پرسش اصلي بحث آن است كه: با توجه به آثار و از منظر صدرالمتألهين، چه تصويري از صلح ترسيم مي شود و صلح چه جايگاهي در فلسفه ايشان دارد؟ در پاسخ به پرسش يادشده، اين مدعا مورد توجه قرار گرفته كه به نظر، در فلسفه سياسي ملاصدرا تمامي عرصه هاي فردي و اجتماعي زندگي انسان درگير مسئله صلح مي شود و بايد براي همه اركان سه‏گانه زندگي، يعني فرهنگ، سياست و اقتصاد، صلح تدارك شود؛ در غير اين صورت نمي توان از صلح سخن گفت. در واقع چالش در هر كدام از سه بخش مورد اشاره مي تواند به برقراري و تحقق صلح خلل وارد سازد. از نظر فلسفه سياسي متعالي، هر چيزي كه معرفت، امنيت و معيشت و به عبارتي، عدالت جامعه را مختل سازد، از صلح دور شده است. از اين منظر مي توان گفت جنگ و صلح هر دو بر جامعه عارض مي شود. اگر عدالت باشد، صلح برقرار است و معرفت، امنيت و معيشت در جامعه به‏سامان است و اگر عدالت نباشد، جنگ و ستيز اتفاق مي افتد. ازاين‌روست كه در فلسفه اسلامي بر عدالت به عنوان ركن هستي تأكيد بسياري شده است و در كنار علم و معرفت، از مهم ترين ويژگي هاي يك حاكم مسلمان و حكومت اسلامي به ‌شمار مي رود. جهاد نيز از اين منظر براي مقابله با سدكنندگان راه معرفت خدا و سدكنندگان راه معيشت و حيات مردم وضع شده است و كاركردي صلح‏طلبانه دارد.