تحليل شيوه هاي گيراسازي زبان در مقالات شمس

An Analysis of methods of effective writing in Maqalate- e Shams

نثر خلاق را مي توان دست يابي به حداكثر كارايي زبانِ نوشتار از طريق جابه جايي اركان جمله، به ويژه فعل، و هماهنگي زبان با نحوه وقوع واقعيت ذهني و خارجي دانست كه امروزه در جهان طرفداران بسيار دارد و در برخي دانشگاه ها رشته و گرايشي به همين نام وجود دارد. در متون منثور فارسي نوشته هايي را مي توان ديد كه با هوشياري عميق نويسنده و چيرگي بي مانندش بر زبان، و نيز رعايت قواعد اين شيوه نگارش به نثر خلاق دست يافته اند. يكي از مهم ترين آنها، مجموعه نوشته هايي است كه امروزه به نام مقالات شمس تبريزي مشهور و منتشر گشته است. دقت در نحوه كاربرد اركان جمله ها و جابه جايي آنها در مواضع مختلف و توجه به بسامد وقوع اين جابه جايي ها و همچنين شيوه استفاده شمس از شگردهاي بياني كلام، بسياري از مواضع مقالات را نمونه اعلاي نثر خلاق در زبان فارسي مي سازد. هدف اين مقاله ارائه تعريفي از نثر خلاق و نمايش قواعد و مصاديق آن در مقالات شمس و تقويت و كارايي بيشتر آن در زبان و ادب فارسي است. دقت در اين شيوه خاص نثر نشان مي دهد كه شمس تبريزي از طريق فرايند تجسيم، تصويرسازي و ديداري ساختن كلام، هماهنگي واقعيت كلامي با واقعيت خارجي، استفاده فراوان از فعل، بازي هاي هنري با متمم ها و جابه جايي اركان، قدرتي فوق العاده به نثر فارسي بخشيده است.

Creative writing can be described as the access to the optimal function of the written language through the replacement of the elements of a sentence especially the verb and the coordination of language with mental and contextual realities. This approach is so popular all around the world that there is even a discipline under the same title in some universities. On the other hand, there are some texts in Persian prose whose writers have achieved the creative writing through their linguistic competence, deep intelligence, and observing linguistic rules for creative writing. Maqalate- e Shams is one of such important resources. Meticulous application of sentence elements and moving them to different positions in the text, considering the frequency of such displacements, and using discourse strategies makes most of his book the excellent samples of Persian creative writing. The aim of this paper is to offer a definition of creative writing and illustrate rules and examples of such writing in Shams' articles, and reinforcing it his articles in Persian language and literature. Considering Shams's specific approach, it is realized that he has made Persian prose extremely powerful by using personification, visualization of the text, accordance of the textual reality with the contextual reality, excessive use of verbs, artistic playing with complements and dislocating sentence elements.