نقش انديشه علامه طباطبايي در تكوين مفهوم «جمهوري اسلامي»

Role of Allameh Tabataba’i’s Thought in Development of the Concept of Islamic Republic

اين مقاله در چهارچوب مطالعات تحليل گفتماني به نقش انديشه علامه طباطبايي در تكوين دال «جمهوري اسلامي» در معناي مورد نظر گفتمان انقلاب اسلامي 1357 ايران مي‌پردازد. پروبلماتيكِ نوشتار حاضر، بررسي نقش‌ متفكري است كه فاقد راهبرد سياسي در عرصه انقلاب بوده است. ذيل اين مسئله، به دو پرسش اصلي پرداخته‌شده است: 1. نقش انديشه علامه طباطبايي در تكوين دال جمهوري اسلامي در معناي موردنظر گفتمان انقلاب اسلامي چيست؟ 2. سازوكارهاي اجتماعيِ پيوند انديشة علامه طباطبايي با گفتمان انقلاب اسلامي چيست؟ پژوهش حاضر با استفاده از فن «تحليل مضمون» به شناسايي كلمات تكراري، مكنون و كليدي در متون مربوط به انديشه علامه طباطبايي و گفتمان انقلاب اسلامي مبادرت مي‌كند و نشان مي‌دهد علامه در چهارچوب نظري اعتباريات، بنيان‌هاي فلسفيِ طرح «جمهوري اسلامي» را پي ريخته است. انديشه علامه طباطبايي از مجراي سازوكارهاي اجتماعي همچون «حلقه‌هاي فكري»، «تعاملات بين نسلي»، «اجتماعات گفتماني» و «ژانر نوشتاري و گفتاري» با گفتمان انقلاب اسلامي نيز پيوند پيداكرده است.

The present article is an attempt to study the role of Allameh Tabataba’i’s thought in the development of the signifier of Islamic Republic within the discourse of 1979 Islamic Revolution. The main thrust of this paper is to study the role of a thinker who lacked political strategy in the field of revolution. Two main questions have been undertaken in this study: 1 – What was the role of Allameh Tabataba’i’s thought in the development of the signifier of Islamic Republic within the framework of the discourse of Islamic Revolution? 2 – What is the social mechanism of connection between Allameh Tabataba’i’s thought with the discourse of Islamic Revolution? Thematic analysis has been employed to identify the repeated words and keywords in the text related to the thought of Allameh Tabataba’i and the discourse of Islamic Revolution to demonstrate that Allameh Tabataba’i has laid the philosophical foundations of the plan of Islamic Republic. Allameh Tabataba’i’s thought has established connection with the discourse of Islamic Revolution through social channels such as intellectual circles, intergeneration interactions, discursive communities, and audio and written genres.