گفتمان هاي رايج روزگار سهروردي و برساخت روايي مونس العشاق

فاقد عنوان و چكيده لاتين

شيخ اشراق انديشه هاي حكماي شرق و غرب عالم را به هم تركيب كرد و حاصل از اين تركيب را خميره ازلي نام نهاد. او در يكي از رسالات رمزي خود با نام مونس العشاق يا في حقيقه العشق، نام موجودات صادر از عقل اول را تغيير داده و با نام شخصيت ها و رخ دادهاي داستان عاشقانه -عارفانه يوسف و زليخا درآميخته است. محققان با تاثر از نگاه اشراقي شيخ به تحليل فلسفي- عرفاني اين روايت پرداخته اند، بي آنكه به جنبه هاي سياسي و اجتماعي مندرج در ژرف ساخت اين اثر توجه نشان دهند. رخ دادهاي اجتماعي و سياسي و به طور كلي بافت موقعيت و متن، فرض وجود انديشه هاي سياسي و ايدئولوژيك شيخ را در آثار او و از جمله در اين اثر تقويت مي كند. تحليل اين قصه با روش تحليل انتقادي گفتمان در سه سطح توصيف، تفسير و تبيين نشان مي دهد كه سهروردي در اين قصه، سه گفتمان اصلي رايج در عصر خود را كه در متون عرفاني با اصطلاحات «شريعت»، «طريقت» و «حقيقت» تجلي يافته اند، توصيف و نقد كرده است و با انتخاب شخصيت ها، مكان ها، هم آيي ها، تضاد معاني و جنبه هاي استعاري و رمزي، گفتمان گروه دوم را بر دو گروه ديگر تفوق مي بخشد. گفتمان گروه دوم رمزي از تعلق گفتماني خود او است كه غالب كردارها و گفتارهايش در قالب شخصيت مثالي عشق و شخصيت تاريخي زليخا پديدار شده است.