نقش واسط حمايت اجتماعي در ارتباط بين سرمايه اجتماعي با رضايت‌مندي از برنامه خودمراقبتي در بيماران مراجعه‌كننده به مراكز بازتواني قلب و عروق اصفهان

The mediating role of social support on the relation between social capital and satisfaction with self-care program in patients referring to cardiac rehabilitation centers

هدف: بيماري‌هاي قلبي عروقي از عوامل اصلي مرگ در دنيا و نيز جمعيت ايراني مي‌باشند. در اين بين تعيين‌كننده‌هاي اجتماعي سهم مهمي در تبيين پيامدهاي بيماري‌هاي قلبي عروقي بر عهده دارند. مطالعه حاضر با هدف بررسي مدل ارتباطي دو تعيين‌كننده اجتماعي سلامت شامل سرمايه اجتماعي، حمايت اجتماعي و رضايتمندي از برنامه خودمراقبتي در بيمارن قلبي عروقي مراجعه‌كننده به مراكز بازتواني قلبي شهر اصفهان انجام گرفته است. مواد و روش‌ها: اين مطالعه مقطعي در سال 1395 در شهر اصفهان صورت گرفت. نمونه تحقيق شامل 155 بيمار بود كه از مراجعه‌كنندگان به مركز بازتواني بيمارستان قلب شهيد چمران و نيز درمانگاه صديقه طاهره دانشگاه علوم پزشكي اصفهان انتخاب گرديدند. براي گردآوري اطلاعات از چك‌ليست رضايتمندي از برنامه خودمراقبتي، پرسش‌نامه‌هاي سرمايه اجتماعي (دسيلوا و همكاران) و حمايت اجتماعي (زيمنت و همكاران) استفاده گرديد. از مدل‌يابي معادلات ساختاري براي تحليل داده‌ها استفاده شد. يافته‌ها: در اين مطالعه از مجموع 155 شركت‌كننده، 112 نفر (3/72) درصد مرد و 43 نفر (7/27) درصد زن بودند نتايج تحقيق نشان داد كه بيش‌ترين ميزان همبستگي مربوط به رابطه بين حمايت اجتماعي به‌عنوان متغير واسط و رضايتمندي از برنامه خودمراقبتي بود (001/0p<، 49/0=r)، مدل تحقيق نشان داد كه 29 درصد از تغييرات متغير رضايتمندي از برنامه خودمراقبتي توسط دو متغير حمايت اجتماعي و سرمايه اجتماعي قابل تبيين است (07/0=RMSEA، 87/0=AGFI، 79/0=GFI). نتيجه‌گيري: مدل ساختاري نهايي در اين تحقيق بر تأثير مستقيم و غيرمستقيم سرمايه اجتماعي ساختاري و شناختي بر رضايتمندي بيماران از برنامه خودمراقبتي و نيز نقش واسط متغير حمايت اجتماعي تأكيد داشت. توجه به جنبه‌هاي حمايتي و شبكه روابط اجتماعي در بيماران به‌عنوان عوامل اجتماعي مؤثر بر سلامت مي‌تواند در رضايتمندي بيماران از برنامه خودمراقبتي در مراكز توان‌بخشي قلبي مؤثر باشد.

Introduction: Cardiovascular diseases are the most common cause of death in the world and in Iranian people. Social determinants play an important role in explaining the consequences of cardiovascular disease. The current study aimed to explore the structural relationships between social capital, social support, as two social determinants of health, and satisfaction with self-care program in patients referring to cardiac rehabilitation centers in Isfahan (Iran). Materials and Methods: this cross-sectional study was conducted in Isfahan in 2016. A total of 155 cardiovascular patients were recruited, who were selected from two cardiac rehabilitation centers in Isfahan (Iran). The patients completed a pack of questionnaires including satisfaction with self-care program Checklist, Multidimensional Social support Scale and Social Capital Scale. Structural equation modeling was employed to analyze data. Results: Out of total patients, 112 (72.3%) were male and 43 (27.7) were female. There was significant and positive relationship between social support, as a mediating variable, and satisfaction with self-care program (r=.0.49, P-value<0.01). The final model showed that 29% of the overall variance of satisfaction with self-care program was attributed to social support and social capital. The indices of goodness of fit were estimated as satisfying (RMSEA=0.07, AGFI=0.87, GFI=0.79). Conclusion: the final model confirmed the direct and indirect effects of both structural and cognitive social capital on satisfaction with self-care program through social support. According to results, it can be concluded that supportive issues and social relations networks, as a social determinants affecting on health, can be important factors in determining patients’ satisfaction with self-care program in cardiac rehabilitation centers.