آسيب شناسي درس آشنايي با علوم قرآني در رشته زبان و ادبيات فارسي

The Pathology of the Syllabus "An Introduction to Quranic Sciences" in Persian Language and Literature

يكي از درس‌هايي كه براي فهم و شناخت هرچه بهتر علوم قرآن در رشتة ادبيات فارسي درنظر گرفته‌ شده آشنايي با علوم قرآني است. اما اين درس در اهداف، سرفصل‌ها، و كتاب‌هاي آموزشي اشكالاتي دارد كه از اهميت، جذابيت، و كارآيي آن كاسته و قابليت‌هاي بسيار اين درس را تحت‌الشعاع قرار داده است. سه منبع مهم و پرتيراژ اين درس تأليف استادان رادمنش، حلبي، و ركني است كه باوجود امتيازاتي ازجمله اشتمال بر مهم‌ترين مباحث علوم قرآني و اطلاعات مفيد و ارزش‌مند در اين باب، هم‌چنين برخي اشارات ادبي متناسب با بحث، ضعف‌ها و ايراداتي نيز دارند. مهم‌ترين معضل گنجانده‌نشدن جامع و روش‌مند مباحث ادبيِ مرتبط با سرفصل‌هاي درس در كتاب‌هاي آموزشي آشنايي با علوم قرآني است كه دركنار عواملي چون جامع و مانع‌نبودن درس‌نامه‌هاي آموزشي، پرداختن به مطالب غير‌ضروري، عدم اولويت‌بندي مباحث علوم قرآني براساس بازتاب آن در ادبيات و آشفتگي در تدوين مطالب كتاب‌هاي درسي باعث شده اين درس به حاشية دروس تخصصي رشتة ادبيات فارسي رانده شود. در اين مقاله مي‌كوشيم، ضمن آسيب‌شناسي و نقد سرفصل‌هاي آموزشي و درس‌نامه‌هاي دانشگاهي آشنايي با علوم قرآني، راه‌كارهايي براي افزايش بازدهي كيفي درس و ارتقاي جايگاه آن ارائه دهيم.

One of the lessons that are considered for the better understanding of Quranic knowledge in the field of Persian literature is familiarity with Quranic sciences. But this lesson has some drawbacks in goals, syllabuses, and educational books that have diminished its importance, attractiveness and effectiveness, and greatly influenced this lesson. Three important and widely circulated textbooks are written by the scholars Radmanesh, Halabi and Rokni. While these textbooks possess some merits such as inclusion of the most significant Quranic Sciences, useful and valuable information in this regard as well as some literary topics proportionate to the subject, they also have some demerits and drawbacks. The critical problem is lack of a comprehensive and methodological approach to include the literary subjects related to the syllabus designs which are mentioned in the educational books on Introduction to Quranic Sciences, which, along with such factors as comprehensive and non-impediment of teaching lessons, addressing unnecessary material, the lack of prioritization of Qur'anic topics based on its reflection in literature and turmoil In compiling the content of textbooks, this lesson has been thrown into the fringe of specialized Persian literature courses. In this research, we try to find ways to improve the quality of the lesson and improve its status through a descriptive-analytical method along with pathology and critique of the educational sections and academic courses of the Quranic sciences familiarizing.