ارزيابي عملكرد مدل‌هاي سري زماني چند متغيره تلفيقي، MPAR و MPARARCH در مدل‌سازي دبي جريان رودخانه با درنظر گرفتن عوامل مؤثر هواشناسي (مطالعه موردي: رودخانه نازلوچاي)

بيش از سه دهه است كه هيدرولوژيست­ها، استفاده از مدل­هاي چندمتغيره را جهت توصيف و مدل­سازي پديده­هاي پيچيده هيدرولوژي، توصيه مي­كنند. در مدل­هاي چند متغيره با دخالت دادن عوامل مؤثر، مي­توان نتايج توصيف، مدل­سازي و پيش­بيني متغيرهاي مختلف را بهبود بخشيد. هم­چنين از آنجا كه مدل­هاي غير­خطي واريانس ناهمسان شرطي، بخش باقي­مانده مدل­هاي خطي را به‌طور رضايت­بخشي مدل مي­كنند، انتظار مي­رود، با تركيب مدل­هاي خطي و غير­خطي، دقت مدل­سازي و پيش­بيني­ها افزايش ­يابد. در اين مطالعه، دو مدل چند متغيره تناوبي آرما و چند متغيره تلفيقي با واريانس ناهمسان شرطي جهت مدل­سازي دبي ماهانه رودخانه نازلوچاي واقع استان آذربايجان غربي در دوره آماري 13901341 با لحاظ مؤلفه‌هاي دما و بارش ايستگاه سينوپتيك اروميه مورد مقايسه قرار گرفتند. نتايج بررسي و صحت­سنجي داده­هاي مدل­شده نشان داد كه هر دو مدل مورد بررسي داراي دقت خوبي در مدل­سازي دبي جريان هستند. هم­چنين نتايج نشان داد كه مدل چند متغيره تلفيقي با واريانس ناهمسان شرطي با دخالت دادن پارامترهاي مؤثر بر دبي جريان از دقت بيشتري نسبت به مدل چند متغيره تناوبي آرما برخوردار است. هر دو مدل نقاط بيشينه و كمينه دبي­ها را با دقت مناسبي تخمين زده­اند. نتايج نشان داد كه با تلفيق دو مدل چند متغيره تناوبي آرما و غيرخطي خودهمبسته با واريانس ناهمسان شرطي ، ميزان خطاي مدل حدود 16 درصد در مقايسه با مدل چند متغيره تناوبي آرما كاهش مي­يابد.