بازپژوهي ارتباط انتظار فرج با اصل قرآني حرمت يأس از روح الله

يكي از چالش‌هاي مهمّ فراروي گفتمان مهدويت، مسئله «يأس و نااميدي» از ظهور و قيام منجي موعود، به جهت طولاني شدن غيبت است. اين چالش زماني جدّي‌تر مي‌شود كه در برخي روايات، فرا رسيدن زمان ظهور منجي موعود با تحقق يأس و نااميديِ مردم پيوند خورده است. اين روايات در ظاهر با روايت علوي «انتظروا الفرج و لا تيأسوا من رَوح الله فإنّ أحبّ الأعمال إلي الله انتظار الفرج» كه مبيّن پيوند مبنايي آموزه انتظار فرج با اصل قرآنيِ «حرمت يأس از رَوح الله» است، منافات دارد. پرسش اصلي اين است كه اين روايات را چگونه بايد تبيين نمود كه با اصل مذكور منافات نداشته باشند؟ پاسخ اين پرسش در گرو تبيين ارتباط مبنايي و معنايي انتظار فرج با اصل قرآني حرمت يأس از روح الله است. توجه به تأكيد تعاليم ديني بر مطلوبيت اميد به رحمت الهي كه موجب حركت، پويايي و مجاهده در راه حق است و نيز، نهي از يأس و نااميدي كه سكون، رخوت و مسئوليت‌گريزي را به دنبال دارد، در كنار روايات پرشماري كه به ترسيم سيماي حقيقي منتظران ظهور منجي موعود پرداخته و انتظار فرج را ملازم با حركت، تلاش و مجاهده در راه حاكميت حق و عدالت مي‌داند، ارتباط مذكور را مبيّن مي‌سازد. بر اين اساس، رواياتي كه ظهور منجي موعود را مقارن با تحقق يأس و نااميدي مي‌دانند هرگز به معناي جواز يأس و نااميدي نبوده بلكه مي‌توان اين روايات را بدين معنا دانست كه ظهور منجي موعود زماني خواهد بود كه مردم از همه حكومت‌ها و سياست‌ها براي اجراي كامل عدالت در جهان، نااميد شوند و به اندازه‌اي از رشد معرفتي و فكري برسند كه درك كنند تنها حكومت منجي موعود است كه مي‌تواند تأمين‌كننده عدالت حقيقي باشد