از «فهم» تا «تبيين» انديشۀ سياسي: نقد و بررسي كتاب «فهم نظريه‌هاي سياسي»

From “Understading” to “Explanation”:Thomas Spragens’ Understanding Political Theory

اگرچه انديشه‌ورزي سياسي را مي‌توان از جملۀ اولين اشكال انديشه‌ورزي مكتوب بشري به شمار آورد و بسياري از متون كلاسيك فلسفي اساساً فلسفۀ سياسي بوده‌اند، كاوش در چگونگي انديشه‌ورزي سياسي و به دست دادن معيارهايي براي درك آنكه چه انديشه‌اي سياسي است و چه انديشهاي نيست، قدمتي چندان طولاني‌ ندارد. عموماً در دهه‌هاي مياني قرن بيستم ميلادي بود كه پژوهشگران فلسفۀ سياسي به تبيين و ارائۀ الگوهايي براي فهم انديشه‌هاي سياسي اقدام كردند و كتاب فهم نظريه‌هاي سياسي اثر توماس اسپريگنز از جمله آثار ارزشمند در اين زمينه به شمار مي‌رود. اسپريگنز در اين اثر كه در ميان اهالي علوم سياسي و به ويژه در مقطع كارشناسي ارشد و دكتري بسيار خوشخوان بوده است و معمولاً به عنوان منبع درسي يكي از دروس روش‌شناسي و يا نظريه‌هاي سياست در مقطع كارشناسي ارشد در نظر گرفته مي‌شود، با ارائۀ الگويي چهار مرحله‌اي شامل مشاهدۀ بحران و بي‌نظمي، تشخيص درد و علت بحران، بازسازي خيالي جامعۀ مطلوب و در نهايت ارائۀ راهحلي براي درمان درد، بر آن است كه انديشمندان سياسي در تأملات خويش ناگزير از اين مراحل گذر كرده‌اند و با فهم اين الگو در انديشه‌هاي آنان مي‌توان ضمن همگامي با آن‌ها در فهم انديشۀ سياسي‌شان، به كارآموزي عملي انديشه‌ورزي سياسي نزد آنان اشتغال داشت و از اين طريق، گامي در جهت انديشه‌ورزي سياسي مستقل برداشت. پژوهش حاضر به دنبال آن است كه ضمن بررسي مباحث جاري در زمينۀ چيستي انديشۀ سياسي و مقولات محوري آن، اجزاي مختلف نظريۀ اسپريگنز براي فهم و يا تبيين نظريه‌هاي سياسي كلاسيك را بررسي كند و با بازخواني انتقادي اين كتاب، ضعفها و قوتهاي آن را آشكار نمايد.

Although political thinking is one of the earliest forms of man's written thinking, and most of the classical philosophical texts were basically political, exploring the techniques of political philosophization and elaborating criteria for determining what is political and what is not political dates only to the mid-decades of the 20th century. In the mid-decades of the 20th century, the researchers of political philosophy explained and presented patterns for understanding political ideas, and Thomas Spragens’ Understanding Political Theory is one of the most valuable works in this field. Spragens in this work - that is very popular and comprehensible among political sciences experts and the relevant M.A. and PhD students, and is used as a textbook for Methodology or Policy Theories in M.A. level – by presenting a 4-level model that includes 1) observing crisis and disorder, 2) diagnosis of the problem and cause of the crisis, 3) imaginative reconstruction of the polis; and finally 4) prescribing a solution to the problem. In Spragens’ view, each political philosopher in his explorations is inevitably engaged in these levels, and so, applying this model will help the students of political sciences to practically learn how to politically think. Reviewing the current issues on the nature of political thought, the present study attempts to criticize Spragens’ articulation of the subject in order to simultaneously explore its points of strength and weakness.