سازه انگارانه سياست خارجي نوين تركيه و رقابت با جمهوري اسلامي ايران

Constructivism analysis of Turkish new foreign policy and competition with the Islamic Republic of Iran

با به قدرت رسيدن اسلام گرايان تركيه در سال 2002 و پيروزي حزب عدالت و توسعه، الگويي از سياست گذاري خارجي توسط رهبران سياسي اين كشور تحت عنوان «نوعثماني گري» شكل گرفت. مولفه هاي حاكم بر اين سياست گذاري «به صفر رساندن مشكلات با همسايگان» از يك سو، و تلاش براي ارائه چهره اي جديد از تركيه مسلمان به عنوان «الگوي دموكراسي، آزادي و حقوق بشر» در خاورميانه و ديگر مناطق پيراموني اين كشور بود. هدف نوعثماني گري تركيه احياي نفوذ فرهنگي، سياسي، اقتصادي و حتي نظامي اين كشور در مناطقي بود كه در گذشته تاريخي نه چندان دور جزو امپراطوري عثماني محسوب مي شدند. اتخاذ و پيگيري اين سياست موجب شد تا حوزه نفوذ اين كشور در خاورميانه مخصوصاً در جريان انقلاب هاي عربي 2010 افزايش يابد و به حوزه ها و منافع راهبردي و سنتي ايران در خاورميانه برخورد كند كه مسائل اساسي در روابط دو كشور بوجود آورد. بررسي چرايي و چگونگي اين برخورد منافع كه بيشتر ﻣﺘﺄثر از سياست خارجي نوعثماني گري تركيه نتيجه مي شود، هدف تحقيق حاضر است. يافته هاي تحقيق در چارچوب نظريه سازه انگاري كه به روش توصيفي - تحليلي و با استفاده از منابع كتابخانه اي و اسنادي بدست آمده، گوياي آن است كه هويت و هنجارهاي سياست گذاران دولت اسلام گراي تركيه با سياست گذاران ايراني در تضاد است؛ لذا مشاهده مي شود كه نوعثماني گري تركيه موجب برخورد منافع دو كشور در منطقه خاورميانه را ايجاد كرده است.

By Turkey's Islamists coming to power in 2002 and the victory of Justice and Development Party, a model of foreign policy making has been formed by political leaders of this country titled "Neo-Ottomanism". Components ruling this policy-making were "zeroing problems with neighbors" on one hand, and efforts to provide new face of Muslim Turkey as "model of democracy, freedom and human rights" in Middle East and other peripheral regions of this country. The aim of Neo-Ottomanism was revival of the cultural, political, economic and even military influence of the country on regions that were considered part of Ottoman Empire in near historical past. Adopting and persuasion of this policy led to increase in influence of this country in Middle East, especially in Arabic revolutions and faces Iranian traditional and strategic areas and interests in Middle East to create major issues in bilateral relations of two countries. Investigation of why and how this meeting of interests that are mainly affected by foreign policy of Neo-Ottomanism of Turkey is the aim of this study. The research findings gathered by cross-sectional study, and using library resources and documents in constructivism theory suggest that the norms and identity of Turkey's Islamist government policy makers are in conflict with Iranian policymakers, so, it is observed that Turkey's Neo-Ottomanism would meet of interests between the two countries in the Middle East.