طلسم جمشيد «نقد و بررسي بن مايه اي اسطوره اي در منظومه هاي پهلواني و طومارهاي نقالي با تكيه بر سام نامه»

گسستن فر از جمشيد در هيئت مرغ وارغن و پيوستنش به ايزد مهر، فريدون و گرشاسپ، يكي از بنلادهاي كهن اسطوره اي است كه در اساطير ايران، متون حماسي و طومارهاي نقالي، بازتابي پررنگ دارد. بديهي است هر بنلاد اسطوره اي در گذر خود از دنياي اسطوره به گستره منطق پذيرتر حماسه متناسب با شرايط زماني و مكاني، دستخوش دگرگوني هايي مي شود تا به گونه اي خردباورتر در اذهان بنشيند. سپس در تطور از حماسه به ادبيات عامه نيز متناسب با ذوق و پسند مردمان دگرديسي هايي مي يابد. از اين رو، يك درون مايه اسطوره اي گاه چنان از اصل خود فاصله مي گيرد كه پي بردن به سرمنشاء آن، بسيار مشكل مي نمايد. در اين جستار كوشش شده است كه پيوند طلسم جمشيد با گسستن فره پهلواني او و پيوستنش به گرشاسپ در منظومه هاي پهلواني سام نامه، گرشاسب نامه، بهمن نامه، فرامرزنامه، جهانگيرنامه و شهريارنامه، همچنين طومار نقالي شاهنامه، طومار هفت لشكر، طومار كهن شاهنامه فردوسي، طومار شاهنامه فردوسي، زرين قبانامه و طومار سام سوار و دختر خاقان چين، مورد بررسي قرار گيرد. از ديد نگارندگان، طلسم جمشيد و كوشش پهلوانان سيستاني در گشودن آن و دستيابي به گنج يا شمشير تعبيه شده در طلسم، بازنمود نمادين پيوستن فره پهلواني جمشيد به گرشاسپ است كه به صورت دگرديس يافته در منظومه هاي پهلواني و طومارهاي نقالي، تبلور يافته است.