پديد آورندگان :
قويمي پناه، محمد حسين دانشگاه تربيت مدرس، نور - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه مهندسي آبخيزداري , خالدي درويشان، عبدالواحد دانشگاه تربيت مدرس، نور - دانشكدۀ منابع طبيعي - گروه مهندسي آبخيزداري , قويمي پناه، محمدرضا شركت طه (قرارگاه خاتم‌الانبياء)
كليدواژه :
حركات توده اي , سامانۀ اطلاعات جغرافيايي (GIS) , شاخص نسبت تراكم , شاخص مجموع كيفيت
چكيده فارسي :
ارائۀ راه كارهاي مفيد براي پيشگيري و كاهش خسار‌ت‌هاي ناشي از زمين‌لغزش امري اجتناب ناپذير است. از جملۀ اين راه كارها، پيش بيني و پهنه بندي مناطق مستعد وقوع اين حركات است. بر همين اساس پژوهش حاضر به مقايسه و ارزيابي صحت دو روش تحليل سلسله‌مراتبي (AHP) و رگرسيون چند‌متغيره (MR) در پهنه بندي خطر زمين‌لغزش در حوضۀ آبخيز وليعصر با مساحت 198 كيلومتر‌مربع واقع در استان اردبيل پرداخت. شش عامل جهت جغرافيايي، شيب، ارتفاع، سنگ شناسي، كاربري اراضي و فاصله از رودخانه به عنوان مهم ترين عوامل مؤثر در وقوع زمين‌لغزش هاي منطقه شناخته شدند. در گام بعدي نقشه هاي پهنه بندي خطر زمين‌لغزش با هر دو روش AHP و MR در پنج طبقه تهيه شد. در نهايت، به منظور صحت سنجي دو روش استفاده‌شده، نقشه هاي تهيه‌شده با شاخص هاي نسبت تراكم (Dr) و شاخص مجموع كيفيت (Qs) مقايسه و ارزيابي شدند. نتايج نشان داد عوامل فاصله از رودخانه، جهت، شيب، كاربري اراضي، سنگ شناسي و ارتفاع به‌ترتيب با مقادير 0/426، 0/173، 0/145، 0/134، 0/089 و 0/033 در روش تحليل سلسله‌مراتبي و 0/531، 0/109، 0/344، 0/273، 0/123 و 0/061 در روش رگرسيون چند‌متغيره وزن دهي شدند. مقدار شاخص نسبت تراكم و شاخص مجموع كيفيت به ترتيب، 5/51 و 0/44 براي روش تحليل سلسله‌مراتبي و 6/45 و 0/72 براي روش رگرسيون چند‌متغيره برآورد شد كه نشان داد روش رگرسيون چند‌متغيره با ميزان 28 درصد مغايرت با واقعيت صحت بيشتري نسبت به روش تحليل سلسله‌مراتبي با 56 درصد مغايرت با واقعيت براي پهنه بندي خطر زمين‌لغزش در منطقۀ مطالعه‌شده دارد.
چكيده لاتين :
Providing effective solutions to prevent and reduce the damage caused by landslides is inevitable. Predicting and zoning landslides are among these solutions. Accordingly, the present study was conducted to compare and assess the accuracy of Analytical Hierarchy Process (AHP) and Multivariate Regression (MR) methods in landslide hazard zoning in Valiasr Watershed with an area of 198 km-2 located in western Ardebil Province. Six factors including aspect, slope, elevation, lithology, land use and distance from the river were known as the most effective factors in landslide occurrence in the study area. Landslide zones were then obtained in five classes using two AHP and MR methods. Finally, landslide zoning maps were compared and evaluated by Density ratio index (Dr) and Quality sum index (Qs) to assess the accuracy of two studied methods. The results showed that distance from river, slope, land use, lithology and height were weighting in 0.426, 0.173, 0.145, 0.134, 0.089, and 0.033 in the AHP methods and 0.531, 0.109, 0.344, 0.273, 0.123 and 0.061 in the MR method, respectively. The amount of two Dr and Qs indices were calculated to be 5.51 and 0.44 respectively in the AHP method and 6.45 and 0.72 respectively in MR method which indicated that MR method having 28% disagreement with reality was more accurate than AHP method having 56% disagreement with reality for landslide hazard in the study area.
