بررسي تغييرات زماني و اثر خشكسالي هواشناسي بر منابع آب زيرزميني دشت كرمان با استفاده از شاخص‌هاي بارش استاندارد (SPI) و منابع آب زيرزميني (GRI)

Investigating the temporal variation and meteorological drought effect on groundwater resources in Kerman plain using SPI and GRI indices

با توجه به اهميت فراسنج هاي اقليمي، به ويژه بارندگي و تأثير آن بر منابع آب، اين تحقيق با هدف بررسي خشكسالي هواشناسي و تأثير آن بر منابع آب زيرزميني دشت كرمان طي دورۀ زماني 18 ساله (1375ـ 1392) انجام شد و مقادير شاخص بارش استاندارد در ايستگاه باران سنجي كرمان و شاخص منبع آب زيرزميني دشت، در مقياس هاي زماني چندگانه (1، 3، 6، 9، 12، 18، 24 و 48 ماهه) بهدست آمد. نتايج آزمون همبستگي بين شاخص منبع آب زيرزميني و شاخص بارش استاندارد طي دورۀ زماني مطالعه شده بدون تأخير زماني و نيز با تأخير زماني يك تا 12 ماهه نشان داد شاخص منبع آب زيرزميني، شش و 18 ماهه با بارش استاندارد، 48 ماهه با ضريب همبستگي 0/628 و 0/631 بدون تأخير زماني و شاخص منبع آب زيرزميني، 48 ماهه با شاخص بارش استاندارد همين دوره با تأخير زماني شش ماهه ضريب همبستگي 0/686 دارد. بررسي مدل رگرسيوني نشان داد حداكثر 57 درصد تغييرات شاخص منبع آب زيرزميني (48 ماهه) توسط شاخص بارش استاندارد (48 ماهه با تأخير زماني شش ماهه) قابل تبيين و توجيه است. اين مهم به تأثير ساير عوامل از جمله برداشت بيرويه از منابع آب زيرزميني بر افت سفرۀ آب زيرزميني و ميزان شاخص منبع آب زيرزميني مرتبط است. نقشۀ هم افت سطح آب زيرزميني نشان دهندۀ افت سطح آب زيرزميني در سطح دشت به طور متوسط 20 متر و بالاآمدگي سطح آب زيرزميني در محدودۀ شهر كرمان به ميزان 14 متر در دورۀ آماري مطالعه شده است.

Whereas climatic parameters find importance due to their impacts on water resources, therefore this research was done carried out for investigating of meteorological drought and its impacts on Kerman groundwater resources in the eighteen- year’s period (1997-2014). In this regard Standardized Precipitation Index (SPI) values in Kerman meteorological station and Groundwater Resource Index (GRI) of plain in different time scales (1, 3, 6, 9, 12, 18, 24 and 48 months) was calculated. The results of correlation test between GRI index in different time scales and SPI index in the time period under research without any delay and with a time lag of one to twelve months showed that 6 and 18 months GRI index have significantly related to 48 month SPI index with 0.628 and 0.631 Pearson coefficients, respectively and also 48 months GRI index was correlated to 48 months SPI index with 6 month lag time and its Pearson coefficient was 0.686. The results of regression model showed that up to 57 percent of variations in GRI index explained and justified by SPI index. This is due to other factors such as uncontrolled exploitation of groundwater resources on the loss of groundwater and groundwater index linked. Iso-decline maps showed that the decline in groundwater levels across the plain, an average of 20 meters and rising in ground water levels in the range of Kerman city by 14 meters.