تخمين رواناب روزانه به كمك مدل نيمه مفهومي IHACRES در حوضۀ آبريز ناورود گيلان

Estimation of daily runoff using of the semi- conceptual rainfall-runoff IHACRES model in the Navrood watershed (a watershed in the Gilan province

تصميم‌گيري در مورد مديريت منابع آب و ساخت و بهره برداري از سازه هاي هيدروليكي، مستلزم داشتن اطلاعات مطمئن دربارۀ ميزان دبي جريان در حوضۀ آبريز است تا با توجه به دبي سيلاب طراحي بتوان تصميم گيري كرد. بنابراين، بهره گيري از مدلهاي شبيه سازي فرايند بارش‌ـ روانابي كه علاوه بر دقت خوب، به اطلاعات ورودي كمي نيز نياز دارند، بااهميت است. مدل IHACRES از مدلهاي نيمه‌مفهومي بارش‌ـ رواناب است كه قادر است با دريافت اطلاعات كم، ابتدا به توليد بارش مؤثر و سپس به شبيه سازي رواناب بپردازد. در پژوهش حاضر بارش‌ـ رواناب حوضۀ ناورود گيلان به كمك مدل IHACRES با استفاده از داده هاي دبي روزانۀ ايستگاه خرجگيل در خروجي حوضه و نيز داده هاي بارش و دماي روزانۀ ايستگاه خليان در مركز ثقل حوضه طي دورۀ 1391 تا 1394 به عنوان دورۀ كاليبراسيون و دورۀ 1387 تا 1389 نيز به عنوان دورۀ صحت‌سنجي‌ شبيه سازي شد. نتايج بر اساس ضريب كارايي مدل نش‌ـ ساتكليف (E) و ميانگين خطاي كل (BIAS) و ميانگين خطاي نسبي پارامتريك (ARPE) ارائه شد كه مقدار به دست آمدۀ E در دورۀ كاليبراسيون و صحت‌سنجي به‌ترتيب 0/55 و 0/46 به دست آمد كه با توجه به نتايج پژوهش هاي پيشين قابل قبول است.

Due to lack of data, using of rainfall-runoff models with high accuracy that do not need to large amounts of data is an important issue. The IHACRES model is a semi- conceptual rainfall- runoff model. This model does not need to large amounts of data and calculates effective rainfall. Then this model simulates the value of runoff. The case study of this research is the Navrood watershed in the Gilan province. For simulation of rainfall and runoff in this research, IHACRES model utilizes daily flow discharge data in the Kharjgil hydrometric station and daily precipitation and temperature data in the Khalian synoptic station. The Kharjgil hydrometric station locates at outlet of watershed and the Khalian synoptic station locates at center of watershed. The model uses from data of time period 1391 to 1394 for calibration and time period 1387 to 1389 for cross validation. Nash- Sutcliffe model efficiency coefficient (E), mean of total error (BIAS) and average relative parameter error (ARPE) criteria are utilized evaluation of results of model. The value of E is 0.55 and 0.46 for calibration and cross validation respectively. These values show that results of this research are acceptable in comparison with previous researches.