تحليل هيدرولوژيك پايداري بستر رودخانۀ مسيلموچان آستانه- استان مركزي

Hydrological analysis of bed stability in the Masiel Mouchan River- Markazi Province

رودخانه يك پديدۀ ديناميك است كه مدام تغيير مي‌كند. برآورد مقاومت ذرات رسوبي در مقابل فرسايش سبب شناسايي نقاط پايدار و ناپايدار در مناطق مختلف بستر رود خواهد شد. منطقۀ مطالعه‌شده رودخانۀ مسيلموچان در شهرستان آستانه است. اين تحقيق با هدف بررسي آستانۀ حركت فرسايش و رسوب‌گذاري ذرات و پايداري رسوبات در چهار مقطع از بستر اين رودخانه بررسي شد. در ادامه، به منظور بررسي تنش برشي بحراني و دبي واحد بحراني، چهار اندازۀ ذره با قطر D16، D50، D84 و D95در همۀ مقاطع محاسبه شد. نتايج اين بررسي نشان ميدهد در زمان دبي لبالبي مقاطع عرضي شمارۀ 2 و 4، همۀ ذرات با اندازههاي D16، D50، D84 و D95 شروع به حركت ميكنند و بنابراين در دبي لبالبي شرايط رسوبي بستر رودخانه تغيير خواهد كرد. در مقاطع عرضي شمارۀ 1 و 3 ذرات با قطر D84، D95و بيشتر از آنها در بستر رودخانه پايدار خواهند ماند و ساير ذرات كوچك‌تر از اين اندازه شروع به حركت مي كنند. وجود شيب بيشتر بستر در مقاطع عرضي شمارۀ 2 و 4 نسبت به بالادست سبب شده كه همۀ ذرات بررسي‌شده ناپايدار باشند. در نهايت، نتايج به‌دست‌آمده از هر دو روش تنش برشي بحراني و دبي واحد بحراني همبستگي زيادي با يكديگر دارند و اين خود تأييدي بر صحت استفاده از اين روشها (تنش برشي بحراني و دبي واحد بحراني) براي مطالعات پايدارسازي ساير رودخانه هاست.

The river is a dynamic phenomenon that is constantly changing. Estimating the resistance of sediment particles against erosion will identify stable and unstable points in different areas of the bed. Study area of this research was of Masiel Mouchan River in the Astaneh city. In this study, we investigated threshold of (transformation and deposition of bed sediments, in 4 cross sections. the critical shear stresses and the critical unit discharge calculated for four particle sizes D16, D50, D84 and D95 in all sections, and results shows, sediments in D16, D50, D84 and D95 diameter moves at bankfull discharge in sections 2 and 4, therefore sedimentary conditions of the river bed will change at bankfull discharge. At cross sections 1 and 3, particles with a diameter of D84, D95 will remain stable in bed, and other particles smaller than this size was unstable. Sediment particle are unstable in cross section of 2 and 4, because Slope of cross sections 2 and 4 are greater than 1 and 3 cross section. Finally, the results of both methods (critical shear stresses and the critical unit discharge) have high confection and confirms these methods are useful for stabilization studies in other rivers.