پديد آورندگان :
ژيان جهاني، هدي دانشگاه بين المللي امام رضا (ع) , آقا محمديان شعرباف، حميدرضا دانشگاه فردوسي مشهد - گروه روان شناسي , پورخالقي چترودي، مه دخت دانشگاه فردوسي مشهد - گروه ادبيات و علوم انساني
كليدواژه :
خواهران تاريك , كنسرو غول , مهدي رجبي , كتاب درماني , اسكيزو تايپي , افسردگي , دوري گزيني , اختلال شخصيت
چكيده فارسي :
مقدمه: بررسي اختلالات شخصيت در علم روان شناسي با مشاهده و بررسي رفتارهاي فرد داراي اختلال و مصاحبه هاي باليني انجام مي پذيرد و به پژوهش بر انواع اختلالات شخصيتي در متن و شخصيت هاي داستاني خصوصا آثار كودك و نوجوان، توجه چنداني نشده است. در اين جستار سه اختلال شخصيتي (دوري گزيني، افسردگي و اسكيزو تايپي) در سه شخصيت (توكا، مادر توكا و نيما) در دو كتاب نوجوان (كنسرو غول و خواهران تاريك) از مهدي رجبي، نويسنده آثار كودك و نوجوان، با نگاهي به كتاب درماني، بررسي شده است.
روش شناسي: مولفه هاي اختلالات شخصيت در اين پژوهش به روش كتابخانه اي گردآوري شده و روش پژوهش ، كيفي است كه با شيوه تحليل محتوا انجام شده است. ابزار در اين پژوهش ملاك هاي تشخيصي در سه اختلال شخصيتي است. اين ملاك ها در اختلال شخصيت دوري گزين شامل: «حقارت رواني، حقارت بدني، مقايسه خود با ديگران، انزوا، دست پاچگي و عدم ريسك در زندگي است»؛ در اختلال شخصيت افسرده نيز نشانه هاي تشخيصي: «سبك زندگي تكراري، چاقي و پرخوري عصبي، داغديدگي، عيب جويي، خرافاتي بودن» است و نشانه ها در اختلال شخصيت اسكيزو تايپي: «توهم، تفكر جادويي و سحرآميز، رفتارهاي غيرعادي و عجيب، سفر در زمان و مكان، انديشه پردازي پارانويا، حالت عاطفي نابجا يا محدود، تنهايي و فقدان دوست» مي باشد كه در شخصيت هاي داستاني (توكا، مادر توكا و نيما) بررسي شده است.
يافته ها: نتايج به دست آمده به ترتيب فراواني، در متن كتاب خواهران تاريك، هشتاد و شش نمونه، بر اساس مولفه هاي اختلال شخصيت اسكيزوتايپي در شخصيت نيما مشاهده شد. در متن كتاب كنسرو غول نيز بيست و چهار نمونه بر اساس مولفه هاي اختلال شخصيت افسرده در شخصيت مادر توكا و بيست و دو نمونه بر اساس مولفه هاي اختلال شخصيت دوري گزين در شخصيت توكا مشاهده شد.
نتيجه گيري: در بررسي نمونه ها بر اساس ملاك هاي شخصيتي در سه اختلال شخصيت، به ترتيب فراواني، ابتدا اختلال شخصيت اسكيزو تايپي، پس از آن اختلال شخصيت افسرده و در نهايت اختلال شخصيت دوري گزين در دو كتاب كنسرو غول و خواهران تاريك قرار گرفت. در بررسي شخصيت ها نيز بر اساس ميزان فراواني بيشترين آمار به نيما و پس از آن به مادر توكا و سپس به توكا اختصاص دارد و در مجموع اختلال شخصيت در كتاب خواهران تاريك بيشتر از كتاب كنسرو غول مشاهده شد. در شخصيت هاي اين دو اثر مشكلات روان شناختي بارزي وجود دارد كه مي تواند به كتابدار، معلم و روان شناس به عنوان درمانگر در رويكرد كتاب درماني كودكان و نوجوان كمك بسزايي كند، زيرا مخاطبان كودك و نوجوان با همانندسازي خود با شخصيت هاي داستان مي توانند روش هايي كاربردي براي حل مشكلات خويش بيايند.
چكيده لاتين :
Introduction: The study of personality disorders in psychology has been done by observing and investigating the behaviors of a person with a disorder, and clinical interviews and variations of personality disorders in the book-text and fictional characters are not considered especially in children’s literature. In this research, three personality disorders (avoidant, depressive and schizotypal) in three characters (Tuka, Mother of Tuka and Nima) of two teenage novels (THE GIANT FROM THE TIN CAN and THE DARK SISTERS) from children literature, authored by Mehdi Rajabi were studied in a bibliographic approach.
Methodology: The components of personality disorders in this research are collected by library method (literature review) and research method was of qualitative and content analysis type. The instrument in this study was a diagnostic criterion in three personality disorders. These criteria in the disorder of the alternate personality included: "mental retardation, physical degradation, self-comparison, isolation, distress, and the lack of risk in life; in depressed personality disorder diagnostic symptoms:" were repetitive lifestyles, obesity and neurology, and symptoms in schizotypal personality disorder were "illusion, magical and magic thinking, unusual and strange behavior, traveling in time and place, paranoid thinking, an egalitarian or limited emotional state, loneliness, and the lack of friend. These criteria were studied in three fictional characters (Tukka, Mother Tuka and Nima) have been investigated.
Findings: In the text of the book Dark Sisters, eighty-six samples were observed based on the components of schizotypal personality disorder in Nima's personality. In the book THE GIANT FROM THE TIN CAN, there were twenty-four samples based on the components of depressed personality disorder in the mother of Tuka, and twenty-two samples based on the components of the personality disorder in the Tuka personality.
Conclusion: In examining the samples based on personality criteria in the three personality disorders, schizotypal personality disorder, depressive personality disorder, and avoidant personality disorder were observed more, respectively. IIn the characters of these two works, there are significant psychological problem that can help the librarians, teachers and psychologists as therapists in the children's and adolescent’s bibliographic approach, as the children and teenagers' audience, by replicating themselves with the characters of the story, can come up with practical ways to solve their actual problems.
