پيامدهاي تغيير اقليم بر پراكنش كبك دري (Tetraogallus caspius Gmelin, 1784) در استان چهارمحال‌و‌بختياري

Effects of Climatic Change on the Geographical Distribution of Caspian Snowcock (Tetraogallus caspius Gmelin, 1784) in Chaharmahal and Bakhtiari Province, Iran

در حال حاضر، اطلاعات چنداني در مورد اثرات تغيير اقليم بر گونه‌هاي ساكن مناطق مرتفع كوهستاني در ايران وجود ندارد و به‌نظر مي‌رسد برخي از اين گونه‌ها به‌طور جدي تحت تأثير پديده تغيير اقليم قرار گيرند. در اين پژوهش، آسيب‌پذيري مكاني كبك دري به تغيير اقليم در استان چهارمحال‌و‌بختياري با استفاده از مدل‌سازي اجماعي بر اساس هفت مدل پراكنش گونه‌اي پيش‌بيني شد. در حدود 19/43 درصد از استان به‌عنوان زيستگاه مطلوب كبك دري براورد شد. بارش ساليانه (23/24%)، گستره دماي ساليانه (21/82%)، ردپاي انسان (15/37%) و شيب (14/46%) بيشترين مشاركت را در مدل‌سازي داشتند. حدود 12/29 تا 32/28 درصد از زيستگاه‌هاي مطلوب تا سال 2050 به‌دليل تغيير اقليم بر اساس دو سناريوي (4/5 و 8/5) افزايش گازهاي گلخانه‌اي (Representative Concentration Pathways) و مدل HadGEM2-CC از دست خواهد رفت. در همين دوره زماني، انتظار مي‌‌رود زيستگاه‌هاي كبك دري در مناطق كم‌ارتفاع‌تر (<2124 متر) مطلوبيت خود را از دست دهند. علاوه‌ بر ‌اين، به‌دليل تغيير اقليم، برخي جمعيت‌ها به‌ويژه در مناطق جنوبي‌تر استان به‌طور محلي منقرض خواهند شد و يا در انزواي كامل قرار مي‌گيرند. يافته‌هاي اين پژوهش مي‌تواند براي اتخاذ رويكردهاي مناسب‌تر به‌منظور مديريت و حفاظت جمعيت‌هاي كبك دري در كشور سودمند باشد.

Currently, there is little information on the high mountain species' response to the climate change in Iran, and it seems that these species are significantly affected by the climate change. In the current research, the spatial vulnerability of Caspian snowcock (Tetraogallus caspius) to the climate change in Chaharmahal and Bakhtiari province was predicted using the ensemble modelling approach, based on seven species distribution models. According to the findings, about 19.43% of the province was estimated to be the suitable habitat of Caspian snowcock. The variables of annual precipitation (23.23%), annual temperature range (21.82%), human footprints (15.77%) and slope (14.46%) had the highest contributions to the model. Findings also showed that about 12.9- 32.28% of the suitable habitats might be lost by 2050 due to the climate change, based on the two scenarios of increased greenhouse gases (RCP4.5 and RCP8.5) and the HadGEM2-CC model. At the same period, it is expected that the suitable habitats of the Caspian snowcock in the low altitude areas would be lost. Additionally, due to the climate change, some populations, especially in the far southern regions of the province, will undergo local extinction or may be completely isolated. Findings of this research can be, therefore, useful for adopting more appropriate approaches in order to manage and protect the Caspian snowcock populations in the country.