سياست ـ سرگرمي در شبكه ماهواره‌اي «من و تو» تحليل گفتمان انتقادي پنج فيلم مستند

Politainment in “Manoto TV” Critical discourse analysis of five documentary films

سياست ـ سرگرمي را مي‌توان نوع جديدي از ارتباطات سياسي به شمار آورد كه در قالب‌هايي مانند طنز سياسي، فيلم مستند و نمايش تلويزيوني نمود مي‌يابد. در اين مقاله، به تحليل نمونه‌هايي از سياست - سرگرمي در شبكۀ ماهواره‌اي «من و تو» پرداخته‌ايم. بدين منظور، پنج فيلم مستند اين شبكه («از تهران تا قاهره»، «37 روز»، «رضاشاه»، «هرگز نخواب كوروش» و «آدرس: بهارستان») كه به موضوعات انقلاب اسلامي، نظام جمهوري اسلامي ايران و رژيم پهلوي پرداخته‌اند را انتخاب كرديم. تحليل گفتمان انتقادي اين مستندها نشان داد كه انقلاب و نظام جمهوري اسلامي به‌عنوان «ديگريِ» رژيم پهلوي تصوير شده است. امام خميني(ره) به‌عنوان «ديگريِ» شاه پهلوي و طرفداران شاه و رژيم پهلوي و طرفداران امام (نيروهاي انقلابي) نيز با عناصر گفتماني كاملاً متفاوتي معرفي و تصوير شده‌اند. در اين مستندها، رژيم پهلوي و شاه به‌عنوان «ما» (جبهه خودي) و انقلاب، امام و نظام جمهوري اسلامي به‌عنوان «آنها» (جبهه دشمن) تعريف‌شده است. شاه، ميراث دار هخامنشيان و كوروش خوانده‌شده و از اين طريق، رژيم پهلوي، طبيعي جلوه داده‌شده است. در مقابل، انقلاب اسلامي، نتيجه دخالت بيگانگان و ابرقدرت‌هاي جهاني خوانده‌شده است. تاريخ سياسي - اجتماعي نظام جمهوري اسلامي ايران نيز، به كشمكش و درگيري انقلابيون بر سر قدرت و تلاش براي از ميان بردن مخالف فرو كاسته شده و بر نبود آزادي و تحمل مخالف در نظام جمهوري اسلامي ايران تأكيد شده است. در بعضي از اين مستندها، به‌صراحت در مورد آيندۀ ايران گفت‌وگو و مخاطب به تلاش براي بازگرداندن رژيم پهلوي تشويق مي‌شود. بنابراين، تحليل گفتمان انتقادي اين فيلم‌ها نشان داد كه شبكه من و تو، در تلاش براي ترويج و هژمونيك ساختن گفتمان رژيم پهلوي و سلطنت‌طلبان و بدين ترتيب، بخشي از پروژۀ جنگ نرم رسانه‌اي با جمهوري اسلامي ايران است.

Politainment is a new type of political communications that could be seen in formats such as political satire, documentary films and TV shows.In this paper, five documentaries from “Manoto TV” (from Tehran to Cairo, 37 days, Reza Shah, Never Sleep Kurosh, Address Baharestan) about Islamic Revolution and Islamic Republic of Iran have been chosen. Critical discourse analyses have shown that Islamic Revolution and Islamic Republic of Iran have portrayed as “the other of Pahlavi”. Imam Khomeini has pictured against and as “the other of Shah”. In addition, Imam and Islamic revolution’s fans pictured against Shah Fans.In this films, Pahlavi and Shah portrayed as “we” and “Insider” but Islamic Revolution, Islamic Republic of Iran and Imam Khomeini portrayed as “other” and “Outsider”.In these documentaries, Shah, heir to the Achaemenes Empire and Cyrus, so, Pahlavi regime has been shown natural. In contrast, the Islamic Revolution has been shown as a result of foreign intervention and global superpower.Socio-political history of the Islamic Republic of Iran has been reduced to the revolutionary struggle for power and trying to eliminate opposition. The lack of freedom and intolerance in the Islamic Republic of Iran emphasized.Some of these documentary films talk candidly about Iran's future and the audience is encouraged to restore the Pahlavi regime.These critical discourse analyses have shown that “Manoto TV” is trying to promote and hegemonic discourse of Pahlavi regime and the royalists. It is an example of the media's soft war with the Islamic Republic of Iran.