سواد اطلاعاتي در اَسناد بالادستي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي‌ كشور

Information Literacy in Official Documents of Iran Public Libraries Foundation

هدف: هدف از اين پژوهش، واكاوي جايگاه مؤلفه‌هاي سواد اطلاعاتي در اَسناد بالادستي نهاد كتابخانه‌هاي عمومي‌ كشور و تطبيق نتايج حاصل، با سند سواد اطلاعاتي ايفلا است. روش: پژوهش بر پايۀ تحليل‌هاي نظري نگاشته شده و از نظر رويكرد، در زمرۀ مطالعات كيفي جاي دارد. جامعۀ پژوهش هشت فقره از اَسناد نهاد كتابخانه‌هاي عمومي‌ كشور و همچنين سند رهنمود توسعۀ سواد اطلاعاتي ايفلا است كه با ابزار سياهه‌وارسي و با روش تحليل محتواي كيفي با استفاده از نرم­ افزار اِن‌وايوو (NVivo)، با تكيه ‌بر تكنيك گال (Gal) انجام‌ شده ‌است. يافته‌ها: در مجموع 44 مضمونِ مرتبط با مؤلفه‌هاي سواد اطلاعاتي شناسايي شد كه در پنج مقولۀ اصلي: آموزش، پژوهش، سواد‌ رسانه‌اي، كارآفريني و يادگيري مادام­‌العمر دسته‌­بندي شدند. مضامين مرتبط با آموزش سواد اطلاعاتي بيشترين توجه را در اَسناد داشتند و سند برنامه پنج‌ سالۀ راهبردي، حائز بيشترين مضامينِ مرتبط با مؤلفه‌هاي سواد اطلاعاتي ايفلا بود. علي­رغم اهميت سواد اطلاعاتي براي مخاطبان كتابخانه‌هاي عمومي، به نقش سازندۀ اين مهارت­‌ها آن­گونه كه بايد، در اَسناد بالادستي و همچنين در برنامه‌هاي توانمندسازي جامعه مخاطب، توجه نشده ‌است. اصالت/ارزش: نتايج حاصل از اين واكاوي بستري براي توجه جدي و گنجانده شدن صريح­‌تر مؤلفه‌هاي سواد اطلاعاتي در اَسناد نهاد كتابخانه­‌هاي عمومي است تا از اين رهگذر برنامه­‌هاي مستمر آموزش مهارت‌هاي سواد اطلاعاتي براي جامعه مخاطب كتابخانه­‌هاي عمومي‌ كشور تدوين و اجرا شود.

Purpose: The present study aims to investigate the place of Information Literacy factors in official documents of Iran public libraries foundation (IPLF) and to compare the results with IFLA Guidelines on Information Literacy. Methodology: This is a qualitative research based on the theoretical analyses. The research population includes eight main official documents of IPLF as well as IFLA guidelines on Information Literacy. Data analysis was conducted using the conventional qualitative content analysis method performed by NVivo software,and a checklist based on the Gal's technique. Findings: A total of 44 concepts related to information literacy components were identified which were categorized into five main categories including, education, research, computer literacy, entrepreneurship, and lifelong learning. The concepts related to “information literacy education” have received most attention in the official documents, and the 5-year strategic plan document had the largest number of concepts and themes related to IFLA's information literacy components. Despite the importance of information literacy in public libraries, the constructive role of these skills in the official documents as well as in empowering the audience have not received adequate attention. Originality/value: The results of this analysis can provide a major context for serious and more explicit consideration of information literacy components in the official documents of Iran Public Libraries Foundation (IPLF) in order to formulate and implement continuous programs of information literacy training for audiences of the Iranian public libraries.