تخمين نياز آبياري با استفاده از توابع توزيع احتمال (مطالعه موردي: گندم پائيزه)

اطلاعات اندك ناشي از شرايط اقليمي غيرقابل ‌پيش‌بيني، به عدم قطعيت در تصميم‌گيري‌هاي بخش كشاورزي منجر مي شود. به همين دليل، تحليل‌هاي احتمالاتي با احتمال وقوع متفاوت ضمن افزايش انعطاف پذيري در تصميم گيري‌ها، مي‌تواند ضريب اطمينان تصميمات را نيز بالا برد. در اين تحقيق با بهره‌گيري از اطلاعات ايستگاه هواشناسي سينوپتيك تبريز نسبت به تعيين مقادير بارش مؤثر و تبخير تعرق گياه موردمطالعه (گندم) در طول دوره هاي مياني و پاياني رشد در منطقه موردمطالعه (دشت تبريز) در دوره آماري 29 ساله (از سال 1982 تا 2010) اقدام شد. با تجزيه و تحليل مقادير بارش مؤثر و تبخير تعرق به‌عنوان متغير هاي احتمالاتي، روشي مطمئن براي تخمين نياز آبياري بر اساس توابع توزيع احتمال ارائه شد. با بررسي 12 تابع توزيع احتمال مختلف، مشخص شد كه براي داده هاي بارش ماهانه با مقادير بيش تر از 30 ميلي متر، تابع توزيع لوگ نرمال سه پارامتري بهترين نتايج را به دست داد اما براي داده هاي تبخير تعرق، تابع توزيع مشخصي به دست نيامد. هم چنين، يكي از مزيت‌هاي روش ارائه‌شده، به دست دادن فرمول‌هاي جامع براي برآورد مقدار نياز آبياري گياه با تركيبي از احتمالات وقوع متفاوت (براي دوره هاي مختلف رشد) است. نتايج به‌دست‌آمده هم چنين نشان داد كه مقدار نياز آبياري گزارش‌شده در برنامه NETWAT كه در واقع در سطح احتمال 50 درصد بوده و در بسياري از طرح‌هاي آبياري در ايران از آن استفاده مي شود، با مقادير محاسبه‌شده در اين تحقيق متفاوت است. لذا با توجه به گزارش‌هاي مشابه در پژوهش هاي مختلف، استفاده از روش ارائه‌شده در اين تحقيق به‌منظور تخمين دقيق تر نياز آبياري گياه (در سطوح احتمالاتي مختلف) به‌ويژه براي شرايط بحراني (تبخير تعرق زياد و بارندگي كم) و يا براي گياهان حساس به تنش آبي (در سطح احتمال 80 درصد و يا بالاتر) توصيه مي شود.