برنامه تحويل و توزيع بهينه‏ آب در شبكه آبياري با استفاده از الگوريتم‏هاي بهينه‏سازي تكاملي (مطالعه موردي شبكه آبياري زير سد جيرفت)

برنامه‏ريزي جهت بهره‏برداري بهينه از شبكه آبياري يك راه حل كارآمد در صرفه جويي مصرف آب، افزايش سطح زيركشت و بهبود عملكرد كشاورزي است. مسئله تحويل و توزيع آب در شبكه آبياري يك مسئله بهينه‏سازي چند ‏هدفه، چند متغيره و چند محدوديتي است. حل چنين مسئله‏اي نيازمند روش‏هاي بهينه‏ساز قدرتمند است. الگوريتم‏هاي تكاملي گروهي مهم از الگوريتم‏هاي جستجو هستند كه در آن ها با استفاده از قوانين تكاملي موجود در طبيعت براي يافتن جواب مناسب بهره گرفته مي‏شود. در اين مطالعه برنامه تحويل و توزيع ارائه شده در شبكه آبياري با استفاده از الگوريتم‏هاي رقابت استعماري و PSO بهينه‏سازي شد و با نتايج الگوريتم ژنيتك مقايسه شد. مدل برنامه توزيع آب در انشعابات كانال‏هاي توزيع كننده به گونه‏اي ارائه شده كه اهداف متفاوتي اعم از كاهش ظرفيت كانال توزيع‏كننده و كاهش زمان مورد نياز براي تكميل برنامه آبياري به صورت تك هدفي و دو هدفي بهينه گردد. در اين برنامه ابتدا تعداد انشعابات، حد بالا و پايين ميزان دبي تحويلي به هر انشعاب و سطح تحت پوشش هر انشعاب، نياز ناخالص آبياري، دور آبياري و تعداد بلوك‏ها به عنوان ورودي به مدل معرفي مي‏شود. با اجراي مدل بهترين نوبت‏بندي انشعابات در هر بلوك، حداقل ظرفيت كانال توزيع‏كننده و حداقل زمان آبياري در شرايط بهينه به عنوان خروجي مدل ارائه مي‏گردد. جهت كنترل و بررسي برنامه تدوين شده، برنامه بهينه تحويل آب در شبكه آبياري پايين دست سد انحرافي جيرفت با استفاده از مدل تدوين شده استخراج شد. در نتيجه اين مطالعه مشخص شد عملكرد الگوريتم رقابت استعماري نسبت به دو الگوريتم ديگر بهتر است كه با استفاده از آن در حالت بهينه‏سازي دو هدفه جهت تأمين نياز آبياري شبكه، ماكزييم دبي 1381 ليتر در ثانيه و ماكزيمم زمان آبياري 236 ساعت مي‏باشد.