مطالعه آزمايشگاهي استخراج توابع انتقالي رگرسيوني و شبكه عصبي GMDH براي برآورد نفوذ در آبياري سطحي

نفوذ يكي از مهم‌ترين ويژگي هيدروليكي خاك است كه در مطالعات منابع آب و خاك نقش موثري دارد. اندازه‌گيري نفوذ به روش‌هاي صحرايي وقت‌گير و هزينه‌بر است از اين رو روش‌هاي غيرمستقيم برآورد آن مانند روش توابع انتقالي مورد توجه است. هدف اين پژوهش استخراج توابع انتقالي نفوذ در آبياري سطحي به روش‌هاي رگرسيوني و شبكه عصبي GMDH با استفاده از شاخصه‌هاي شيميايي آب و خاك است. براي اين منظور 17 نمونه خاك از دشت فومنات استان گيلان برداشت شد. برخي خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك شامل بافت و دانه‌بندي خاك، جرم مخصوص حقيقي، جرم مخصوص ظاهري، منحني رطوبتي، هدايت الكتريكي، نسبت جذب سديم، مقدار ماده آلي و pH اندازه‌گيري شدند و آزمايش‌هاي نفوذ به‌منظور بررسي اثر پارامترهاي فيزيكي و شيميايي آب و خاك بر نفوذ شامل سه تيمار ارتفاع 3، 5 و 7 سانتي‌متري آب روي سطح خاك و سه تيمار نسبت جذب سديم (1.7، 2.5 و 9) در سه تكرار در مدل فيزيكي كه براي اين منظور ساخته شده بود، انجام شد. نتايج نشان داد كه روش شبكه عصبي GMDH (0.82R2=) نسبت به روش رگرسيوني (0.75R2=) دقت بالاتري در برآورد نفوذ داشت. معادله رگرسيوني نشان داد كه نفوذ به پارامترهاي هيدروليكي آبياري شامل ارتفاع آب روي سطح خاك و سطح تماس آب با خاك بيش‌تر از خصوصيات شيميايي آب و خاك تاثير دارد. ساختار بهينه شبكه عصبي GMDH، پارامترهاي نسبت جذب سديم منبع آب، درصد شن و رطوبت خاك در مكش 100 سانتي‌متر را موثرتر از ساير پارامترها تشخيص داد.