تحليل عدم قطعيت در مدل سازي آب زيرزميني با استفاده از روش GLUE (مطالعه موردي: دشت بجنورد)

تحليل عدم قطعيت، مرحله اي جدانشدني در فرآيند مدل سازي هاي هيدرولوژي مي باشد. ارزيابي كمي عدم قطعيت در خروجي هاي مدل شبيه-سازي و تخمين پارامترهاي آن، موجب افزايش اطمينان در نتايج مدل سازي و شناخت درستي از منابع عدم قطعيت مي شود. با توجه به رشد روز افزون كاربرد مدل هاي آب زيرزميني در مديريت و پيش بيني رفتار آبخوان ها، اين پژوهش به دنبال تحليل عدم قطعيت در مدل ساز كمي آبخوان آبرفتي دشت بجنورد در خراسان شمالي است. آبخوان آبرفتي بجنورد با مساحت 2/65 كيلومترمربع، از جمله آبخوان هاي پيچيده از لحاظ مدل سازي آب زيرزميني است كه با مشكل بالا آمدن سطح ايستابي به دليل توسعه شهر در برخي نقاط آن مواجه است. بنابراين پيش بيني با درصد اعتماد بالا در اين آبخوان از اهميت زيادي برخوردار است. بر همين اساس، مدل سازي در مقياس ماهانه و واسنجي آبخوان بجنورد بر اساس مدل مفهومي توليد شده براي يك دوره ده ساله (1390-1380) با استفاده از 11 چاه مشاهداتي انجام شد. جهت واسنجي و تحليل عدم قطعيت مدل آبخوان بجنورد از روش عمومي عدم قطعيت تشابهات (GLUE) استفاده شد. در اين راستا، توابع توزيع احتمالي پيشين پارامترهاي مدل شامل تغذيه و هدايت هيدروليكي به صورت تابع توزيع يكنواخت تعيين شد و با استفاده از آمار سطح آب در چاه هاي مشاهداتي واسنجي مدل و استخراج توابع توزيع پسين انجام شد. نتايج نشان داد كه پارامتر تغذيه نسبت به ساير پارامترها از قابليت تشخيص كم تري در فرآيند واسنجي برخوردار بوده (به عبارتي تابع توزيع پسين آن نسبت به تابع توزيع پيشين تغير زيادي نكرده است) و داراي عدم قطعيت بيش تري است. از طرف ديگر پارامتر هدايت هيدروليكي عدم قطعيت آن در فرايند واسنجي به طور موثري كاهش يافته است. همچنين نتايج تحليل عدم قطعيت در نتايج پيش بيني سطح آب مدل نشان داد كه73 % از مقادير مشاهداتي سطح ايستابي در بازه اطمينان 95%، در محدوده اطمينان قرار گرفته و نتايج واسنجي رضايت بخش مي باشد. بنابراين مي توان از مدل رياضي آب زيرزميني آبخوان بجنورد با اطمينان در ساير پيش بيني ها و تحليل ها استفاده كرد.