خوشه ‌بندي پهنه جغرافيايي ايران از لحاظ رخداد خشكسالي‌ هاي بلند‌مدت هواشناسي

شناخت مناطق همگن از لحاظ وضعيت رخداد خشكسالي در طول زمان، اين امكان را فراهم مي‌كند علاوه بر درك وسعت منطقه‌اي خشكسالي‌ها، نحوه تاثير سيستم‌هاي موثر بر بارش در مناطق مختلف را شناسايي كرد. بر اساس اين مفهوم در اين پژوهش‌ از آمار و اطلاعات بلند‌مدت 26 ساله داده‌هاي بارش 120 ايستگاه سينوپتيك كه در كل پهنه جغرافيايي ايران توزيع شده، استفاده شد. براي محاسبه شدت خشكسالي، شاخص بارش استاندارد شده (SPI) در پنجره زماني‌ 12، 24، 48 ماهه محاسبه و به منظور پهنه‌بندي خشكسالي از روش درون‌يابي كريجينگ استفاده شد. شبكه مكاني نقاطي به فواصل مكاني‌ 10 كيلومتر 10 كيلومتر ايجاد شده ‌و براي ‌نقاط اين شبكه، مقادير درون‌يابي شده SPI توسط نرم‌افزار GIS استخراج گرديد. ماتريس تشكيل شده تحت سناريو‌هاي مختلف (يك سالانه، دوسالانه، چهارسالانه) به روش K‌ ‌ميانگين ‌خوشه‌بندي و تعداد بهينه خوشه‌ها به روش ضريب نيم رخ محاسبه شدند. نتايج نشان داد كه پهنه جغرافيايي ايران از لحاظ تغييرات زماني خشكسالي‌هاي بلند‌مدت يك سالانه، دوسالانه، چهارسالانه به ترتيب به 12، 9 و 9 خوشه دسته‌بندي مي‌شود و با طولاني شدن پنجره زماني، از تعداد خوشه‌ها كاسته مي‌شود. همچنين در‌ تمامي ‌اين خوشه‌بندي‌ها، ‌استان‌هاي شمالي حاشيه درياي خزر، هر يك در خوشه‌اي جداگانه قرار داشتند و همچنين جنوب شرقي ايران كه از رژيم بارشي موسمي تبعيت مي‌كند، خوشه‌اي جداگانه‌اي را به خود اختصاص داد.