اشتراك گذاري داده هاي پژوهشي: رويكردهاي ملي و بين المللي

Data Sharing: International and National Approaches

فناوري هاي اطلاعاتي و ارتباطاتي نقش مهمي در توليد داده هاي پژوهشي در حوزه هاي مختلف علمي ايفا مي كنند. اين داده ها نه تنها باعث ايجاد رشته هايي شده اند كه مبتني بر داده هاي پژوهشي هستند، بلكه باعث ايجاد پارادايم يا رويكرد جديدي در پژوهش ها هستند كه از آن تحت عنوان پارادايم چهارم پژوهش يا پژوهش هاي مبتني بر داده ياد مي شود. مبناي اين پژوهش ها، اشتراك گذاري داده هاي پژوهشي توسط پژوهشگران، سازمان ها و جوامع علمي و همچنين، استفاده مجدد از اين داده ها توسط ساير پژوهشگران است. اشتراك داده هاي پژوهشي به عنوان يك هنجار در برخي از رشته ها مورد قبول قرار گرفته است. مقاله حاضر به روش كتابخانه اي به بررسي رويكردها، اقدامات، سياست ها و قوانين مرتبط با اشتراك گذاري داده هاي پژوهشي در مقالات، آيين نامه ها و وب سايت هاي سازمان هاي مشمول در پايگاه هاي علمي و غيرعلمي پرداخته است. علاوه بر سازمان ها و مراكز جهاني، ناشران نشريات علمي نيز در سطح بين الملل اشتراك گذاري داده هاي پژوهشي را به عنوان يك الزام در نظر گرفته و شرط انتشار مقالات را دسترسي و اشتراك گذاري داده هاي پژوهشي قرار داده اند. به نظر مي رسد با توجه به توافقات جهاني و پذيرش اين مسئله در بسياري از رشته ها و سازمان ها به دليل مزايا و كاربردهاي حاصل از اجراي آن، پذيرش و توسعه اين امر در كشور مي تواند نقطه عطفي در حوزه سياست گذاري علم و پژوهش و تأثيرگذاري بيشتر پژوهش ها در جامعه باشد.

Information and Communication Technologies (ICTs) have significant role in producing research data in different scientific fields. These data not only lead to generate fields based on research data, but also cause to produce a new paradigm or approach in research which is called Fourth Paradigm or Data Intensive Researches. These researches are based on data sharing by researchers, organizations and scientific societies. These data can be reused by other researchers. Data sharing is considered as a norm in some of scientific fields. The present article, that uses library research method, investigates the approaches, actions, policies and relevant regulations on data sharing in papers, regulations and stakeholder’s websites in scientific and non-scientific databases. Besides national and international organizations, and scientific publishers in the world require data sharing as a condition of publications. Because of the universal agreements and accepting data sharing by many organizations and scientific fields and due to its benefits and applications, it seems that development of this issue can be an important step on science and research policy making and lead to more research impact in the country.