بررسي برنامه مبادله مجوزهاي آبي بين كشاورزان در اراضي پايين‏دست سد وشمگير

برنامه مبادلات مجوزهاي آبي در دهه هاي اخير به دليل كارايي آن در برخورد با مسئله كمبود آب از طريق استفاده كمتر سيستم نسبت به برنامه عدم مبادله و ايجاد مازاد آب براي مصارف با ارزش بالاتر، به خصوص در مناطق خشك و نيمه‏خشك توسعه پيدا كرده است. لذا در اين تحقيق، به منظور بررسي برنامه مبادله مجوزهاي آبي بين كشاورزان، دو برنامه تخصيص آب، تحت سيستم عدم مبادله و مبادله براساس مدل برنامه‌ريزي تصادفي با پارامترهاي بازه‌اي طراحي شد. سپس نتايج حاصل از دو برنامه براساس شاخص حجم آب مازاد و ميزان كاهش در كمبود آب مقايسه گرديد. براي اين مطالعه، تعداد ۴۰ مزرعه موجود در روستاي يلمه ساليان و ۳۰ مزرعه موجود در روستاي شيخ‏آباد كه همگي از آب سد وشمگير واقع در شهرستان آق قلا تغذيه شده و با شركت آب‌بران سد قرارداد دارند، انتخاب شدند. نتايج اين مطالعه نشان داد كه تخصيص آب تحت برنامه مبادله منجر به آب مازاد در روستاي يلمه ساليان، با حد پايين و بالاي بازه برابر با ] 374/71 ,261/69[ هزار مترمكعب و كاهش در كمبود آب برابر با بازه ]486/64 , 298/61[ هزار مترمكعب با حفظ سودي معادل با بازه]351/57 ,237/91[ ميليون تومان و در روستاي شيخ‏آباد، منجر به مازاد آبي برابر با بازه]244/12 ,۱۷۶[ هزار مترمكعب و كاهش در كمبود آبي با بازه‏اي معادل با ]317/04 ,228/44[ هزار مترمكعب با حفظ سودي برابر با بازه ]210/10 ,141/39[ ميليون تومان نسبت به برنامه عدم مبادله مجوزهاي آبي شده است. با توجه به نتايج فوق مي توان گفت كه برنامه مبادله مجوزهاي آبي كشاورزان منجر به مازاد آب مي شود و كمبود آب را تا حدي كه از سود سيستم كاسته نشود جبران خواهد كرد و در صرفه جويي در مصرف آب و تخصيص كاراتر آن، به خصوص در فصل خشك، اثربخش خواهد بود.