اثر تنش خشكي و پرايمينگ بذر بر خصوصيات رويشي و زايشي بذر كرچك (Ricinus communis L.) رقم محلي اصفهان

خشكي عامل مهمي است كه بر جوانه زني و رشد اوليه و سرعت نمو گياه تاثيرگذار مي باشد و به علت كاهش استقرار اوليه عملكرد اقتصادي را كاهش مي دهد. استفاده از پيش تيمار بذور به منظور همگني سبز شدن و افزايش سرعت رشد و كاهش اثرات نامساعد محيطي و به دنبال آن بهبود عملكرد مي باشد. اين روش ظهور زود هنگام و استقرار گياه را تسهيل مي بخشد لذا به منظور بررسي اثر تنش خشكي و پرايمينگ بذر بر خصوصيات رويشي و زايشي دانه كرچك، آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي ايستگاه ساعتلو، مركز تحقيقات كشاورزي آذربايجان غربي، در سال زراعي 94 1393 به صورت اسپليت پلات در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار به اجرا درآمد. تيمارهاي آزمايشي عبارت بودند از عامل اصلي شامل 4 تيمار تنش خشكي (60، 90، 110 و 130 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير) و عامل فرعي شامل 4 تيمار پرايمينگ بذر (شاهد، هيدروپرايمينگ، سالسيليك اسيد 1 ميلي مولار و آب اكسيژنه) بودند. نتايج حاصل از تجزيه واريانس داده ها نشان داد كه خشكي تأثير معني داري بر صفات ارتفاع بوته، تعداد كپسول، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، عملكرد روغن و شاخص برداشت داشت. از لحاظ تيمارهاي پرايمينگ نيز مشاهده گرديد كه صفات ارتفاع بوته، تعداد و وزن كپسول، تعداد دانه و وزن هزار دانه، عملكرد دانه و عملكرد روغن تحت تأثير تيمارهاي پرايمينگ قرار گرفتند. اثر متقابل بين تيمارهاي خشكي و پرايمينگ نيز بر عملكرد دانه معني دار بود. در صفات ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، عملكرد روغن و شاخص برداشت، تيمار 60 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير بالاترين مقدار را دارا بود. در صفات ارتفاع بوته، وزن هزار دانه، عملكرد دانه و عملكرد روغن، كه تحت تأثير پرايمينگ قرار گرفته بودند تيمار سالسيليك اسيد توانست بيشترين مقدار را به خود اختصاص دهد. بيشترين عملكرد دانه و وزن 1000 دانه مربوط به تيمار اثر متقابل 60 ميلي متر تبخير از تشتك تبخير و پرايمينگ با سالسيليك اسيد بود. بنابراين، وجود تكنولوژي همچون پيش تيمار كه بتواند باعث رسيدگي زودهنگام محصول قبل از بروز تنش هاي گرمايي و خشكي شود ضروري به نظر مي رسد.