بازخواني جايگاه وضعيت استنادناپذيري اعمال حقوقي با نگاهي به حقوق فرانسه

reexamination of unenforceablility of legal acts a comparative analysis wiith french law

استنادناپذيري گونه‌اي وضعيت حقوقي مربوط به اعمال حقوقي است كه با ساير ضمانت اجراهاي قراردادي متفاوت است. اين وضعيت حقوقي بيشتر ضمانت اجرايي شكلي، مركّب و ناشي از عدم رعايت شرايط شكلي اثباتي است. مبناي استنادناپذيري در اصولي همچون امنيت حقوقي معاملات و كارآمدي مقررات حقوقي است و از همين‌رو خاستگاه آن را نه در حقوق مدني، بلكه در حقوق تجارت بايد سراغ گرفت. تئوري عمل به ظاهر و لزوم حمايت از اشخاص ثالث (با حسن نيت) علت موجهه ي به كارگيري اين وضعيت حقوقي به حساب مي روند. به نظر مي‌رسد اين وضعيت حقوقي كه گاه مورد بي‌مهري واقع شده و گاه موضوع برداشت‌هاي نادرست برخي حقوق دانان قرار گرفته است. از اين‌رو لازم است نگاهي دوباره بدين نهاد حائز اهميت انداخته، مؤلفه‌هاي تشكيل‌دهنده‌ي آن را بازشناخته و ماهيت مستقل آن در مقايسه با نهادهاي مشابه مورد بررسي قرار داد. براي به انجام رساندن اين مهم پيش از همه لازم است عناصر تشكيل دهنده ي استنادناپذيري را بازشناخت. مطالعه‌ي پيش رو نشان از آن دارد كه استنادناپذيري قرارداد را نبايد با وضعيت حقوقي مراعي و بطلان يا عدم نفوذ نسبي به هم آميخت؛ امري كه پاره‌اي از نويسندگان حقوق ايران از آن غفلت كرده‌اند.

Unenforceability, as a sanction relating to legal acts, seems to be different from other remedies thereof in several manners. According to us, unenforceability may be characterized as formal and mixed sanctions applicable in the case ad probationem requirements of a legal act are breached. The very roots of unenforceability can be traced back in some outstanding institutions (i.e. legal security of transactions, efficiency of legal provisions the necessity to protect third parties of good faith and théorie de l'apparrence. Therefore, it does not emanate primarily in civil law (sensu stricto) but in commercial law. Unenforceability has experimented either ignorance or misunderstanding by Iranian scholars during decades. Thus, it is necessary to reconsider this significant entity, recognize components thereof and address its independent nature in comparison with competing and/or concurrent ones. This study shows that it is a must to distinguish unenforceability of contract from other remedies including inter alia, Moraa, voidance and voidable contracts.