مطالعه تطبيقي دعواي نمونه در حقوق آلمان و ايران

Comparative study of model case in German and Iran legal system

صدور آراء معارض در نتيجه رسيدگي جداگانه به دعاوي با جهات حكمي و موضوعي يكسان يا مشابه اعتبار دستگاه قضا را تحت الشعاع قرار داده و يكي از دغدغه هاي نظام هاي حقوقي تلاش براي يافتن راهكاري براي تجميع اين دعاوي است. متناسب با نيازها و اصول پذيرفته شده در هر نظام حقوقي، راهكارهاي مختلفي براي تجميع اين دعاوي پيش بيني شده است. پذيرش دعاوي نمونه يا مدل در نظام حقوقي آلمان از جمله اين راهكارهاست. در اين نوع دعاوي يك دعواي مستقل توسط يك يا چند شخص اقامه و از حكم نهايي آن به عنوان مبنايي براي تعيين تكليف ساير دعاوي مشابهي كه توسط اشخاص ديگر عليه همان خوانده اقامه مي‌شود، استفاده مي‌گردد. در حقوق ايران دعواي نمونه به صورت قاعده عام پيش بيني نشده است. با اين وجود در برخي قوانين مانند قانون تشكيلات و آيين دادرسي ديوان عدالت اداري، نمونه مشابه اين دعاوي ديده مي شود. اين مقاله با معرفي دعاوي نمونه در حقوق آلمان، ضمن توجيه ضررورت پذيرش آن در حقوق ايران، امكان پذيرش دعاوي نمونه را در حقوق ايران مورد مطالعه قرار داده است.

Inconsistent judgments in Individual lawsuit have bad effects on the validity of the judicial systems where there are actions with the same or common questions of law or fact and finding the methods for aggregation of the claims is one of the concern of different legal systems. There are different methods of aggregations of the claims accordance with the basis and principle of each legal system. Acceptance of Model case is one of these methods that is predicted in the German legal system. In such cases, an action is brought by one or more person and the final verdict is applied as basis to all registered individual cases. In the legal system of Iran, although model case are not accepted as a general rule, however we can see similar example of these actions in some statutes such as Law of the Organization and procedure of Administrative Justice Court. In this article with analyzing model case in German law and justifying the necessity of acceptance of it in Iran law, we want to answer this question whether model case can accept in Iran law?