كليدواژه :
ادبيات شفاهي , دست‌بافته‌ها , عشاير قشقايي , قالي
چكيده فارسي :
مطالعه بر روي هنر عامه در ايران در تعامل جدي با گفتمان هويت فرهنگي است. در اين ميان، ادبيات شفاهي با توجه به شاخصه شفاهي‌بودن و در بر داشتن زمينه‌هاي متنوع تاريخي، اجتماعي و فرهنگي، بستر مناسبي براي انجام پژوهش‌هايي از اين دست به‌شمار مي‌آيد. شعر‌گونه‌ها در هنگام بافت قالي در اكثر مناطق قالي‌بافي ايران رواج دارد، اما شايد بتوان كاربرد ترانه در هنگام بافت در ميان قشقاييان را اندكي متفاوت با ساير نقاط ايران به‌شمار آورد. از اين رو موضوع مقاله حاضر، چگونگي تأثير ادبيات شفاهي بر روي دست‌بافته‌هاي عشاير استان فارس است؛ به اين ترتيب مقاله با نگاهي توصيفي و تحليلي، بخشي از ادبيات شفاهي از جمله ترانه‌ها و لالايي‌هاي عشاير قشقايي استان فارس را در كنار گونه‌هايي از دست‌بافته‌هاي عشاير قشقايي از لحاظ مضموني و محتوايي، موردتحليل قرار خواهد داد. در روند پژوهش از نظرات متفكراني مانند س. اسپرگ، كارل بوخر، فيليپس شاله و نيز ديگر منابع تحقيقاتي موجود بهره گرفته شده است. يافته‌هاي مقاله حاضر، تأييدكننده روابط نزديك معنايي و حتي فكري ميان ترانه‌ها و المان‌ها و عوامل بصري برخي از دست‌بافته‌هاي خاص در ميان عشاير قشقايي است. به اين ترتيب، مقاله حاضر با ترسيم روابط مضموني و موضوعي ميان ترانه‌ها و دست‌بافته‌هاي عشاير قشقايي و ترسيم شيوه‌اي براي شناخت بنيان‌هاي فكري و فرهنگي بافندگان در باب شكل‌گيري برخي از طرح‌هاي قالي، به‌سرانجام مي‌رسد. نتايج به‌دست آمده از تحقيق، بازگوكننده اين نكته هستند كه در ميان عشاير قشقايي كه اغلب نقشه‌هاي بافته‌شده به‌صورت ذهني و با توجه به خلاقيت فردي بافنده است، ترانه‌ها عامل ريتميك و حتي نقشه‌ساز براي بافنده به‌حساب مي‌آيند. در اينجا، ترانه عاملي است براي انتقال فرهنگ و بسياري از عناصر فرهنگي مانند آرزوها، ارزش‌ها، هنجارها، اعتقادات، باورها و دانش بومي كه از طريق اين ترانه‌ها به نسل ديگر منتقل مي‌شود.
چكيده لاتين :
Public art studies in Iran are severely in interact with discourses of cultural identity. Among them, oral literature due to the verbal indicator and including different fields of historical, social and cultural is an appropriate basis for doing such researches. Singing during carpet weaving is common in the most areas of Iran, but singing during carpet weaving among the Ghashghaei tribes can be considered different from other areas of Iran. The subject of the present study is considering the influence of Oral Literature on Hand-Knits of Fars Province, therefore, with a comparative and analytical approach, some parts of oral literature including songs and lullabies of Ghashghaei tribes of Fars province along with the other kinds of hand-knits of Ghashghaei tribes are analysed in terms of concept and content. In the process of research, the opinions of some thinkers like S.Sperg, Karl Bucher, and Philips Shale and other research resources were used. The results of the present study confirm the close conceptual relations, even mentally, between the songs and the elements, and visual factors of some of special hand-knits among the Ghashghaei tribes. Thus, this article is finalized by drawing the thematic and topical relations between the songs and hand-knits of the Ghashghaei tribes, and also determining a way to recognize the weavers’ thought and culture bases regarding the formation of some of the carpet patterns. The obtained results explain this fact that the songs are considered as the rhythmic factor and even design maker for the weavers which most of the woven designs are imaginative and concerning the creativity of the weavers among the Ghashghaei tribes. Here, song is the factor to transfer the culture and many cultural factors like the wishes, values, norms, believes, feelings and local knowledge to the next generation
