تحليل تقاضاي جريان پياده، ضرورتي انكارناپذير در برنامه ريزي جهت بازآفريني بافت هاي تاريخي

Demand for Pedestrian Flow Analysis, an Undeniable Necessity in the Planning of the Regeneration of Historical Contexts

فرآيند بازآفريني بافت تاريخي، درپي ايجاد توسعه پايدار در جميع ابعاد كالبدي، اجتماعي- فرهنگي و اقتصادي بافت است و از اين ­رو، تجديد حيات اجتماعي و اقتصادي به عنوان مهمترين اصول مورد تأكيد فرآيند بازآفريني مطرح مي ­باشد. در اين خصوص، نحوه مداخله در عرصه­ هاي همگاني در جهت تجديد حيات كالبدي، اجتماعي و اقتصادي بافت تاريخي در راستاي تحقق اهداف بازآفريني، تبديل به چالش اصلي امروز دانش مرمت شهري شده است. در راستاي پاسخ به اين چالش، پژوهش­ هاي متأخر در حوزه برنامه ­ريزي و طراحي شهري، بر ضرورت تحليل جريان‌هاي حركتي در بافت ­هاي شهري در جهت تبيين ميزان بهره­ گيري شهروندان از كيفيت­ هاي محيطي و نقش توزيع متناسب جريان پياده در اجتماع‌پذيري، تقويت سرمايه­ هاي اجتماعي و رشد اقتصاد محلي بافت­ هاي شهري صحه مي­ گذارد. بنابراين، در اين پژوهش در راستاي بازآفريني بافت تاريخي و با تمركز بر عرصه ­هاي همگاني و فضاهاي شهري بافت، موضوع تحليل تقاضاي جريان پياده مورد بررسي قرار مي­ گيرد تا بتوان بر اساس نتايج حاصل از اين تحليل، به ارزيابي طرح ­هاي پيشنهادي و ارائه راهكارهاي كارامد جهت توزيع متناسب جريان پياده در بافت تاريخي نائل شد. تحقق اين هدف عملياتي، اولاً، منجر به افزايش ميزان بهره­ گيري شهروندان (عابران) از ارتقاي كيفيت­ هاي محيطي در نتيجه اجراي طرح ­هاي مرمتي به عنوان پروژه­ هاي محرك توسعه خواهد شد و بنابراين سرزندگي بافت، اجتماع­ پذيري فضاهاي شهري و زمينه­ هاي ارتقاي سرمايه ­هاي اجتماعي در جهت حفظ ساكنان و بوميان و تجديد حيات اجتماعي بافت را پي خواهد داشت و ثانياً، توزيع متناسب با ظرفيت جريان پياده در بافت منجر به توزيع متناسب فرصت­ هاي اقتصادي شده و رشد اقتصاد محلي و تجديد حيات اقتصادي بافت را به دنبال خواهد داشت. بنابراين، در اين پژوهش، برآورد تقاضا به عنوان نخستين مرحله از مطالعات جامع ­نگر جريان پياده به عنوان هدف عملياتي مطرح است كه برآورد حاصل، پايه و اساس توزيع متناسب جريان پياده در بافت بوده و زمينه­ هاي تحقق تجديد حيات اقتصادي و اجتماعي و درنتيجه بازآفريني بافت تاريخي به عنوان هدف غايي را موجب مي­ گردد. اين پژوهش، از نقطه نظر هدف، تحقيق كاربردي و از نقطه نظر روش، تحقيق همبستگي مي ­باشد و شاخص ­هاي مورد پژوهش به عنوان متغيرهاي مستقل، بر اساس بررسي مباني و پيشينه تحقيق، حاصل شده است. بخشي از بافت تاريخي- فرهنگي شهر تهران به عنوان نمونه موردي جهت انجام فرآيند پيشنهادي در اين پژوهش، انتخاب شده كه علاوه بر ارزيابي نقشه ­هاي محدوده، با توزيع پرسش­نامه، داده ­هاي اوليه جهت مدل­سازي فراهم گرديده است و درنهايت، از رگرسيون گام به گام جهت تبيين روابط مابين متغيرهاي وابسته و مستقل و برآورد تقاضاي جريان پياده به تفكيك اهداف مختلف سفر پياده استفاده شده است. نتايج حاصل از رگرسيون، از نقظه نظر معناداري كل فرآيند حاكم بر رگرسيون و معناداري هر يك از متغيرهاي مستقل، مورد آزمون قرار گرفته و در نهايت، روابط پيشنهادي جهت برآورد تقاضاي جريان پياده، ارائه شده است. مبتني بر روابط كمي حاصل از رگرسيون و بر اساس پيشنهادات طرح تفصيلي مصوب محدوده، مشخص گرديده است كه پيشنهادات طرح تفصيلي در راستاي توزيع متناسب جريان پياده، كارامد نخواهد بود و درنتيجه بازبيني ­هاي اساسي در پيشنهادات طرح تفصيلي به عنوان طرح فرادست، جهت تجديد حيات اقتصادي و اجتماعي و درنتيجه تحقق اهداف بازآفريني بافت مورد مطالعه، لازم است. بنابراين فرآيند پيشنهادي مي ­تواند در راستاي اثرسنجي و غناي طرح ­هاي بازآفريني بافت ­هاي تاريخي بسيار موثر و كارامد باشد.