بررسي وضعيت كشورهاي اسلامي از نظر فقر علمي در حوزه علوم پزشكي

The statue of scientific poverty of Islamic countries in medical science domain

هدف مطالعه و تغيير و تحول علوم پزشكي از منظرگاه توليد علم و آسيب شناسي رشته هاي مختلف آن و سرانه علم توليدشده، اهميت زيادي براي ترسيم مسير آينده حركت خواهد داشت و به طور خاص يافته هاي پژوهش حاضر منجر به روشن كردن جايگاه و موقعيت كشور در توليد علم در علوم پزشكي و مقايسه آن با كشورهاي اسلامي خواهد شد. در همين راستا، هدف پژوهش حاضر بررسي خط فقر علمي كشورهاي جهان اسلام در حوزه علوم پزشكي است. روش شناسي: پژوهش حاضر از نظر هدف كاربردي بوده و با استفاده از شاخص هاي علم سنجي انجام شده است. داده هاي اين پژوهش از وبگاه علوم استخراج شده است. جامعه اين پژوهش، تمامي مدارك نمايه شده حوزه علوم پزشكي مربوط به كشورهاي اسلامي در وبگاه علوم در بازه زماني 1978 تا 2014 است. يافته ها نتايج اين پژوهش نشان مي دهد رتبه كشورهاي اسلامي در توليدات علوم پزشكي بر اساس تعداد مدارك نمايه شده در وبگاه علوم، تركيه با انتشار 172072 مدرك و توان علمي 62. 41 اول، كشور مصر با انتشار 30208 توان علمي 31. 7، در رتبه دوم قرار دارد. رتبه سوم نيز متعلق به كشور عربستان سعودي است كه با 29117 مدرك توان علمي 04. 7 و كشور ايران نيز با 27799 مدرك و توان علمي 72. 6، رتبه چهارم در بين كشورهاي اسلامي را به خود اختصاص داده است. نتيجه گيري نتايج نشان دهنده آن است كه سهم كشورهاي اسلامي، در زمينه توليدات علوم پزشكي به عنوان گروهي از كشورهاي در حال رشد، از كل توليدات علمي جهان بسيار اندك بوده و به نظر نمايانگر جايگاه تاريخي و موقعيت فعلي بعضي از كشورهاي اسلامي صاحب نام در حوزه پزشكي نبوده و توجه و تلاش بيشتر پژوهشگران اين كشورها را در اين حوزه مي طلبد تا با تكيه به نتايج حاصل از پژوهش ها مديران و سياست گذاران حوزه هاي پزشكي در منطقه بتوانند برنامه هاي عملياتي موفق تري را به اجرا درآورند.

Introduction and Purpose- Science and knowledge Production is consequence of research which is the main duty of universities and research centers. There are indicators which determine the differences among countries. Measuring and assessing research results offer suitable techniques for financial and organizational planning. The aim of this study is to determine the extent of science poverty of Islamic countries in medical sciences. Methodology- The research method is descriptive-applied and scientometrics indicators have been used. Research data extracted from the Web of Science Database in May 2014. Research community is all scientific products of medical sciences in Islamic countries from 1978 to 2014. Findings- findings showed that Turkey ranked first with publishing 172072 documents and 41.62 scientific competency, Egypt ranked second with publishing 30208 documents and 7.31 scientific competencies, Saudi Arabia ranked third with publishing 29117 documents and 7.04 scientific competencies, Iran ranked fourth with publishing 27799 documents and 6.72 scientific competencies. Results- Results showed that the contribution of Islamic countries -as a group of developing countries- in the field of medical science is very low from the total scientific output of the world, and need harder effort of researchers in these countries. Despite all efforts made so far, we need more attention and scientific products in this area.