رويه قضايي به منزله منبع حقوق

The Judicial decision as a source of law

قواعدي كه از تصميمات محاكم به دست مي آيد «رويه قضايي» ناميده مي شود. تصميم هر دادگاه به صورت رأي اعلام مي شود، بنابراين، آراء صادره از محاكم، رويه قضايي ناميده مي شود. در نظام حقوقي كشور ما، رويه قضايي داراي دو معناي عام و خاص است. مجموعه آراء صادره از دادگاه ها در كليه سطوح آن «رويه قضايي» به معناي عام ناميده مي شود. آراء نوعي و كلي كه هيأت عمومي ديوان عالي كشور در مقام رفع تعارض از آراء محاكم صادر مي كند و براي ساير محاكم در موضوعات مشابه الزام آور است، رويه قضايي به معناي خاص ناميده مي شود. پرسشي كه مطرح است اين است كه رويه قضايي در كدام يك از دو معناي اصطلاحي فوق منبع حقوق است؟ در كشور ما، آراء دسته اول منبع حقوق محسوب نمي شوند ولي آراء دسته دوم منبع حقوق محسوب مي شوند. در اين مقاله ايجاد قاعده حقوقي از طريق آراء محاكم مورد نقد و بررسي قرار گرفته است.

The rules derived from the opinions of judges that apear in their decisions, are called the "Case-Law". In the other words, the judgment of courts is called case-law. In the Iranian legal system, there is two types of Judicial decision. The first, is a set of judgments that is passed by the courts at any level, and the second, is the judgment that is passed by Plenary Assembly of the Supreme court, relating to the resolving of the conflicts between the judgments of the courts. In our legal system the first type of judicial decisions is not the source of law but the second type are obligatory for all the courts in the similar cases, thus is the source of law. This second type of judicial decisions is regarded as source of law. In this paper we criticize the judgment as a source of law in the Iranian legal system.