ترسيم ساختار دانش در پژوهش هاي علوم قرآن و حديث ايران با استفاده از تحليل هم واژگاني

Mapping Knowledge Structure of Quran and Hadith Studies in Iran: A Co-word Analysis

پژوهش حاضر با هدف ترسيم ساختار حوزه علوم قرآن و حديث ايران در پايگاه استنادي علوم جهان اسلام، طي سال هاي 1385 تا 1394 انجام شده است. روش شناسي: اين پژوهش از نوع روش هاي كاربردي علم سنجي است و با استفاده از تحليل هم رخدادي واژگان انجام شده است. جامعه پژوهش از 3638 مقاله تشكيل شده است كه در مجله هاي حوزه علوم قرآن و حديث ايران منتشر شده و در پايگاه استنادي علوم جهان اسلام نمايه مي شوند. براي تجزيه و تحليل و آماده سازي داده ها و همچنين ترسيم نقشه ها، از نرم افزارهاي اس.پي.اس.اس، بيب اكسل، يو سي آي نت و ووس-ويور استفاده شده است. يافته ها نتايج نشان دادند كه كليدواژه هاي «قرآن»، «نهج البلاغه» و «امام علي (ع)» پرتكرارترين كليدواژه ها در پژوهش هاي حوزه قرآن و حديث بوده اند. همچنين، زوج «نهج البلاغه***امام علي(ع)» پرتكرارترين زوج هم واژگاني در پژوهش هاي اين حوزه بوده است. يافته هاي حاصل از تحليل خوشه اينشان دادند كه در بازه زماني تحت مطالعه، مفاهيم حوزه قرآن و حديث ايران از يازده خوشه تشكيل شده اند. در انتها، بر اساس نتايج مربوط به نمودار راهبردي، خوشه هاي موضوعي بلوغ يافته و خوش توسعه در مطالعات قرآن و حديث شناسايي شدند. نتيجه گيري عدم وجود برخي مفاهيم كليدي قرآني نظير اخلاق اسلامي، فلسفه و مكاتب فلسفه اسلامي، سيره نبوي و سير تاريخي نظرات عالمان و انديشمندان اسلامي، مي تواند حاكي از توجه كمتر پژوهشگران به اين حوزه بوده باشد.

Purpose Using a co-word analysis, this study tries to map the intellectual structure of Quran and Hadith Studies in Iran based on the records in the Islamic World Science Citation Database (ISC) during the years 2006 to 2015. Methods This is a scientometric applied research which uses co-word analysis. The research population consists of 3638 articles published in the journals of Quran and Hadith category indexed in ISC database. SPSS, BibExcel, UCInet and Vosviewer are among software that were used for analyzing and preparing data and drawing maps in this research. Findings Results indicated that keywords “Quran”, “Nahj al-Balaghah” and “Imam Ali” are most frequent keywords in Quran and Hadith Studies. Moreover, “Nahj al-Balaghah***Imam Ali” is the most frequent co-word pair. Findings showed that in the time period (2006-2015), 11 clusters are formed in Quran and Hadith Studies. Also, based on the results of strategic diagram, the matured and well-developed clusters in Quran and Hadith Studies were identified. Conclusion The lack of some Quranic key concepts such as Islamic ethics, philosophy and schools of Islamic philosophy, and the prophetic soul indicates that Quranic researchers have paid little attention to the mentioned areas.