تأثير تيمارهاي پرايمينگ در بهبود جوانه‌زني بذور ماشك (Vicia dasycarpa) در تنش خشكي و اثر شوك گرمايي در حفظ توانايي جوانه‌زني بذرهاي پرايم‌شده پس از پيري تسريع‌شده

The restoring influence of priming treatments on germination of Smooth vetch (Vicia dasycarpa) under drought stress and maintaining this advantage following aging by using post priming heat shock treatment

پرايمينگ بذر، بيشتر با افزايش جوانه‌زني و رشد ابتدايي گياهچه به‌ويژه در شرايط تنش‌زاي محيطي همراه است؛ اما در‌عين‌حال بذرهاي پرايم‌شده نسبت به زوال و پيري بسيار حساس‌اند؛ بنابراين، آزمايش حاضر با هدف بررسي تأثير تيمارهاي پرايمينگ با آب و آسكوربيك اسيد در افزايش توانايي جوانه‌زني بذرهاي Vicia dasycarpa در شرايط تنش اسمزي 0/9- مگاپاسگال و نيز اثر تيمار شوك گرمايي بر حفظ اين توانايي، هنگام مواجه‌شدن با پيري تسريع‌شده، انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل تركيب تيمارهاي پرايمينگ و پس از پرايمينگ (شوك گرمايي) بذر به پنج شكل بودند كه عبارتند از: 1- هيدروپرايمينگ؛ 2- هيدروپرايمينگ و همراه آن شوك گرمايي؛ 3- پرايمينگ با آسكوربيك اسيد؛ 4- پرايمينگ با آسكوربيك اسيد و همراه آن شوك گرمايي و 5- تيمار شاهد يا بدون پرايمينگ. پس از اعمال اين تيمارها، بذرها به‌مدت‌هاي صفر، 2، 4، 6 و 8 روز در شرايط پيري تسريع‌شده قرار گرفتند. پرايمينگ بذر به‌ويژه با آسكوربيك اسيد با افزايش چشمگير جوانه‌زني در تنش اسمزي همراه بود. افزون‌بر‌اين، اعمال شوك گرمايي در مقايسه با اعمال‌نشدن آن در هريك از تيمارهاي پرايمينگ، حفظ آثار مثبت پرايمينگ را در بهبود جوانه‌زني در تنش خشكي در بذرهاي پيرشده موجب شد. اثر شوك گرمايي در كاهش زوال بذور پرايم‌شده با كاهش پراكسيداسيون ليپيدها، حفظ يكپارچگي غشا و افزايش فعاليت‌ آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني كاتالاز (CAT)، آسكوربات پراكسيداز (APX) و پراكسيداز (POX) همراه بود.

Seed priming often promotes germination and seedling growth under environmental stresses yet as main negative aspect, primed seeds are vulnerable to aging process. In this regard, the current study was carried out to examine the influence of priming treatments (with water and ascorbic acid) on germination of smooth vetch (Vicia dasycarpa) seeds under osmotic stress (-0.9 MPa). In addition, we examined whether or not post priming heat shock treatment may maintain this possible advantage by reducing primed seeds deterioration during artificial aging. Treatments included: hydro priming, hydro priming plus heat shock, priming with ascorbic acid, priming with ascorbic acid plus heat shock, control or non-primed seeds. Primed seeds after partial drying faced heat shock at 40 0C for 3h. Following heat shock treatment seeds were exposed to accelerated aging for 0, 2, 4, 6 and 8 days. Priming particularly with ascorbic acid substantially increased germination under osmotic stress. Heat shock treatment significantly improved germination ability of both aged-primed seeds with water and ascorbic acid. The difference between HS treated and non-HS treated primed seeds were more considerable following longer terms (6, 8 days) of artificial aging. The results showed that the restoring effect of heat shock was accompanied with lower lipid peroxidation (assayed as malondialdehyde content), electrolyte leakage and enhanced antioxidant activities including catalase, peroxidase and ascorbate peroxidase.