سنجش كيفيت محيطيِ سيستم مكان - رفتار تعاملي در اندام‌هاي گذارِ محيط‌هاي يادگيري كودكان (نمونه موردي: مدارس ابتدايي محدوده شمال شرق تهران)

Evaluating Environmental Quality of Interactive Behavior - Place System in Transitional Spaces of Children's Learning Environments (Case Study: Primary Schools in the North East of Tehran)

مطابق مطالعات صورت گرفته طراحي موفق فضاهاي غير رسمي (فضاهاي گذار) به لحاظ كيفيت‌هاي محيطي در مدارس در تسهيل فعاليت هاي اختياري و اجتماعي كاربران تأثيرگذار است و در صورت عدم وجود كيفيات لازم، الگوهاي رفتاري دچار اختلال خواهد شد. از اين رو بررسي عوامل مؤثر در شكل‌گيري و كاركرد درست اين قرارگاه‌هاي رفتاري مي‌بايد در ساماندهي، برنامه‌ريزي و طراحي محيط‌هاي يادگيري مدنظر قرارگيرد. اين تحقيق بر آن است تا نقش مؤلفه‌هاي سنجش كيفيت محيطي در فضاهاي گذار بر تعامل‌پذيري و اشتياق به فعاليت در محيط‌هاي يادگيري را مورد ارزيابي قرار دهد. بر اين اساس ابتدا به شناسايي مؤلفه‌هاي محيطي مؤثر بر كيفيت محيط‌هاي رفتاري و علت دخيل كردن مفاهيم قرارگاه رفتاري و قابليت‌هاي مكان در بررسي اين مؤلفه‌ها در فضاهاي بينابيني پرداخته مي‌شود و در ادامه نحوه شكل‌گيري مدل مفهومي آزمون فرضيات در تطابق با مدل مكان ديويد كانتر شرح داده مي‌شود. جهت اعتبارسنجي مدل مفهومي، بستر كالبدي فضاهاي بينابيني در مدارس ابتدايي محدوده شمال شرق شهر تهران مورد توجّه قرار گرفته است. طرح اين تحقيق بر اساس روابط همبستگي مي‌باشد و در فرآيند پژوهش بر اساس شيوه تركيبي كمي- كيفي با استفاده از ابزارهاي پرسشنامه، مصاحبه غيررسمي و مشاهده، داده‌هاي موردنياز در خصوص آزمون فرضيه‌ها جمع آوري و سپس در نرم افزار spss تجزيه و تحليل گرديد. بر اساس نتايج، وجود رابطه معنادار ميان مؤلفه‌هاي سنجش كيفيت محيطي در فضاهاي گذار و ارتقا رفتارهاي تعاملي كودكان در محيط‌هاي يادگيري تاييد شد. در نتيجه، با برقراري تعادل ميان مؤلفه‌هاي مكان‌سازِ كالبدي، كاركردي و معنايي، كيفيت محيطي سيستم مكان – رفتار تعاملي در فضاهاي گذار در محيط‌هاي يادگيري ارتقاء مي‌يابد.

According to studies, Successful design of informal spaces (transitional spaces)in terms of environmental qualities is of great importance, both in voluntary and in social activities of users in school. The absence of essential qualities, leads to disrupted patterns of behavior. Hence, effective factors in the formation and the correct function of behavioral settings should be investigated to organize, plan and design learning environments. In this paper, we evaluate the role of environmental quality assessment components in transitional spaces in interactivity and eagerness to engage in activity. First, we have identified the environmental factors affecting the quality of behavioral environments and the reason for involving the concepts of behavioral- setting and place affordance in transitional spaces. Also, the formation of the hypothesis test conceptual model in accordance with David Canter theory of place is explained. To validate this conceptual model, the physical context of transitional spaces in elementary schools of the North East of Tehran are considered. This design of this research is based on correlation relationships and the investigation process is based on the combination of the quantitative and qualitative methods. Questionnaire, informal interviews and observations were used to collect data for hypothesis test and then analyzing with SPSS software. The results approve the clear relationship between environmental quality assessment components and promoting children's interactive behavior in learning environments. In conclusion, by establishing a balance between physical, functional andconceptual components of place, the environmental quality of the interactive place-behavior system in transitional spaces of learning environments can be improved.