پديد آورندگان :
راسخ، محمد دانشگاه شهيد بهشتي - دانشكده حقوق، تهران , تسخيري، مائده , اسكندري، عليرضا دانشگاه علامه طباطبايي، تهران , عامري، فائزه پژوهشگاه ابن سينا
كليدواژه :
حق , اخلاق , امر اخلاقي , موجه‌سازي حق
چكيده فارسي :
حق يكي از مهم‌ترين ادعاهاي بنيادينِ هنجاري است كه نقشي محوري در تحولات چند صد ساله اخير در حيات فردي و جمعي آدميان در سراسر جهان ايفا كرده است. اين مفهوم و نهاد، همانند هر مفهوم و نهاد هنجاري، نيازمند موجه‌سازي است. با اين حال، موجه‌سازي حق، به سبب چيستي خاص آن، بسيار دشوار مي‌نمايد. آيا حق بر بنياد اخلاق بنا مي‌شود؟ براي پاسخ دادن به اين پرسش، نخست بايد از چيستي امر اخلاقي و نيز چيستي حق پرسيد. پرسش از چيستي آن دو، به ويژه اخلاق، ناگزير بحث را به وجوه مشترك و تمايزبخش آنها از ديگر حوزه‌هاي مشابه سوق مي‌دهد.
نقطه تمركز اين نوشتار اما بر ابعاد متمايزكننده امر اخلاقي و حق است. پس از معرفي وجوه مميّز «امر اخلاقي» و «حق»، رابطه منطقي ميان اين دو را در زمينه موجه‌سازي يا دفاع نظري از حق تحليل و ارزيابي خواهيم كرد. اين تحليل و ارزيابي زمينه شناخت و به كار گيري دقيق‌تر مفاهيم يادشده را فراهم خواهد آورد.
چكيده لاتين :
Rights are among the most important fundamental normative claims that have played a pivotal role in the development of individual and social lives of human beings over the last centuries. This concept and institution, the same as any other normative concept and institution, is in need of justification. However, justification of rights, due to their particular nature, seems to be too hard. Are rights established on the basis of morality? In order to answer this question, it is first imperative to inquire into the nature of the moral and also that of rights. Inquiring into the nature of them, in particular that of morality, shall inevitably lead the discussion towards the common and distinguishing features of them from similar fields. This paper is, however, focused on the differentiating dimensions of the moral and rights. Having introduced distinguishing features of “the moral” and “rights”, we shall investigate and conclude on the logical relationship between the mentioned two in the context of justification or theoretical defence of rights. Such investigation and conclusion will pave the way for a more precise understanding and application of the aforesaid concepts.
