ارزيابي شرايط همديدي وقوع بارش‌هاي منجر به سيلاب در شهرستان خلخال، با رويكرد محيطي به گردشي در دوره زماني 1366 تا 1395

Assessment of synoptic conditions of occurrence of flood-induced rainfall in Khalkhal city with a perimeter environmental approach during the time period 2016- 1987

پژوهش حاضر با هدف تحليل شرايط سينوپتيكي وقوع بارش‌هاي منجر به سيلاب شهرستان خلخال در استان اردبيل، داده‌هاي آماري بارش 30 ساله مربوط به 1366 تا 1395 را مورد بررسي قرار مي‌دهد. بيش‌ترين بارش در تاريخ 09/18/1370 رخ‌ داده است. نقشه‌هاي جوي سينوپتكي اين بازه زماني در تراز 500 ميلي‌بار شامل نقشه فشار سطح دريا، ارتفاع ژئوپتانسيل، سرعت و جهت باد، رطوبت، دما، آب قابل بارش در سطح زمين و بلوكينك (امگا)، با استفاده از تصاوير ماهواره‌اي از پايگاه داده‌هاي NCEP/NCA وابسته به سازمان ملي اقيانوس‌شناسي ايالات‌متحده، تهيه‌ شده است. روش تحقيق رويكرد محيطي به گردشي انجام‌ شده است. نتايج نشان داد كه علاوه بر شرايط جوي و زميني مؤثر در ايجاد بارش سنگين در تاريخ مذكور، وضعيت داخلي همراه با الگوي خارجي مثل درياهاي اطراف و مجاور ايران مثل درياي سياه و مديترانه تأثير داشته است. مقدار بارش ماهيانه ايستگاه خلخال به‌عنوان منطقه‌اي كه در جنوب استان اردبيل و جنوب غربي درياي خزر، در سه ماه فصل بهار داراي بارش بيش­تر مي­باشد. در ماه‌هاي اسفند (1321/8)، فروردين (1716/7) و ارديبهشت (1448/5) ميلي‌متر بود. بيش‌ترين مخاطرات طبيعي جوي متأثر از بارش‌هاي سنگين و سيلاب در خلخال خسارات داخل شهري، روستاي، حاشيه رودخانه‌ها و كشاورزي، در ماه‌هاي مذكور صورت گرفته است.

y in Ardabil province analyzed the precipitation data of 30 years from 1987 to 2016. Most of the precipitation occurred on 09/12/1991.Synoptic atmospheric maps of this date at a level of 500 Millibars were prepared by sea level elevation maps, geopotential heights, wind speed and direction, humidity, temperature, perceptible water on ground level and blocking (omega), using satellite images from NCEP/NCAR databases which Affiliating to the National Oceanographic Organization of the United States. The research method is a circular environmental approach. The results showed that in addition to the ground and climate conditions that have been effective in causing heavy rainfall during this history, the internal situation with the external pattern, such as the seas around and adjacent to Iran like the Black Sea and the Mediterranean has been affected. The monthly precipitation of Khalkhal station as a region that is more prevalent in the south of Ardebil province and southwest of the Caspian Sea in the three months of the spring season is more than February (1321/8 mm), March (1716.7 mm) and April (1448 mm). The most natural atmospheric hazards affected by heavy rainfall and flood damage in Khalkhal, inland, village, river and agricultural damages occurred during these months.