پديد آورندگان :
خاني كريم آبادي، يعقوب دانشگاه صنعتي اصفهان - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , غلامي زالي، علي دانشگاه صنعتي اصفهان - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , احسان زاده، پرويز دانشگاه صنعتي اصفهان - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات , رزم جو، جمشيد دانشگاه صنعتي اصفهان - دانشكده كشاورزي - گروه زراعت و اصلاح نباتات
كليدواژه :
شوري , ژنوتيپ , عملكرد , نخود زراعي , كلرور سديم , وزن دانه تك بوته
چكيده فارسي :
نظر به اهميت و گسترش روزافزون دامنه شوري، شناسايي ژنوتيپ هاي متحمل به شوري در گياهان زراعي از جمله نخود (Cicer arietinum L.) در مناطق مستعد شوري از اهميت بالايي برخوردار است. بر اين اساس، آزمايشي گلداني به منظور بررسي اثر چهار سطح شوري (صفر، 25، 50 و 75 ميلي مولار كلرور سديم) بر شش ژنوتيپ نخود (آرمان، آزاد، هاشم، ILC-482، نورآباد و خرم آباد) در دانشگاه صنعتي اصفهان، به صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملا تصادفي با چهار تكرار انجام شد. نتايج نشان داد كه افزايش شوري سبب افزايش غلظت سديم و پتاسيم اندام هوايي، تسريع در روز تا 90 درصد گلدهي و روز تا رسيدگي فيزيولوژيك، كاهش غلظت كلسيم اندام هوايي، ارتفاع بوته، تعداد نيام بارور، تعداد دانه در نيام، وزن خشك كل بوته، شاخص برداشت و وزن دانه تك بوته تمام ژنوتيپ هاي نخود در شدت هاي متفاوتي شد. ژنوتيپ ILC-482 در مقايسه با ساير ژنوتيپ ها در پاسخ به شوري، ميزان تجمع سديم و نسبت سديم به پتاسيم كمتري داشت و همچنين از ميزان درصد كاهش كمتري در تجمع پتاسيم اندام هوايي، ارتفاع بوته، تعداد نيام بارور، تعداد دانه در نيام، وزن خشك كل بوته، وزن دانه تك بوته و شاخص برداشت برخوردار بود. بر اساس يافته هاي بالا، به نظر مي رسد كه حتي شوري هاي نه چندان شديد 75 و 50 ميلي مولار هم اثر منفي چشمگيري بر رشد ژنوتيپ هاي نخود داشته ولي با اين حال، ژنوتيپ 482–ILC نسبت به ساير ژنوتيپ هاي مورد آزمايش نخود از مقاومت نسبي بيشتري به شوري برخوردار است.
چكيده لاتين :
As salinity is becoming a major threat to the agricultural production in the arid and semi-arid parts of the
world, exploring salt resistant genotypes for different crop plants, including chickpea (Cicer arietinum L.), is
a very important task. Thus, in a 3-replicate completely randomized factorial pot experiment, six chickpea
genotypes (i.e. Arman, Khorram-Abad, Nour-Abad, Hashem, Azad and ILC-482) were subjected to four
levels of NaCl salt (i.e. 0, 25, 50 and 75 mM) in Isfahan University of Technology, Isfahan, Iran. Results
indicated that the increased salinity led to increases in shoot Na+ and K+ concentrations, increases in days of
flowering and physiological maturity, Ca+2 concentration, plant height, capsules/plant, seeds/capsule, seed
weight/plant, dry mass/plant and harvest indices of all genotypes, though in different extents. Genotype ILC-
482 was found to indicate smaller increases in shoot Na+ concentration and Na+/K+ ratio and smaller
decreases in plant height, capsules/plant, seeds/capsule, seed weight/plant, dry mass/plant and harvest index,
when grown at the presence of salt. Our findings suggested that even moderate levels of salt (e.g. 50 and 75
mM) were effective to impose notable depressions in growth and grain yield attributes of chickpea. Though,
genotype ILC-482 seemed to be more salt tolerant at least relative to the remaining of examined genotypes.
