مقايسه اثرات محلول پاشي كلسيم و روي بر خصوصيات زراعي و فيزيولوژيكي گلرنگ در جذب برگي و خاكي سرب

Compararison of the effects of zinc and calcium foliar application on agronomical and physiological characteristics of safflower in foliar and soil treatmens of lead

به منظور بررسي تأثير محلول­ پاشي روي و كلسيم بر صفات فيزيولوژيكي و زراعي گياه گلرنگ در تنش سرب، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار در گلخانه مركز تحقيقات كشاورزي كرمان اجرا شد. تيمارها شامل چهار روش كاربرد سرب (شاهد، كاربرد خاكي سرب، محلول­پاشي سرب و كاربرد توام خاكي و محلول­پاشي سرب)، محلول­پاشي روي در سه غلظت (صفر، 10 و 20 ميلي­مولار) و محلول­پاشي كلسيم در دو سطح (صفر و 10 ميلي­مولار) بود. نتايج نشان داد كه در تنش سرب، محتواي آب نسبي برگ، عملكرد دانه و عملكرد روغن گياه گلرنگ كاهش يافت و فعاليت آنزيم پراكسيداز، قندهاي محلول، درصد پروتئين دانه و تجمع سرب در برگ و ريشه گياه افزايش معني­داري نشان داد. كاربرد توام خاكي و محلول­پاشي سرب اثرات منفي بيشتر از جذب برگي و خاكي سرب به تنهايي داشت. در تنش سرب، محلول­پاشي روي فعاليت آنزيم پراكسيداز، محتواي آب نسبي برگ، قندهاي محلول، درصد پروتئين دانه، عملكرد روغن و عملكرد دانه را به طور معني­داري افزايش داد در حالي كه تجمع سرب در برگ و ريشه كاهش يافت. كاربرد كلسيم سبب افزايش عملكرد روغن و كاهش ميزان تجمع سرب در برگ در تيمار تنش سرب گرديد. بنابراين به نظر مي­رسد كلسيم و روي به وسيله بهبود واكنش­هاي فيزيولوژيكي تاثير بر سميت­زدايي سرب داشتند كه منجر به مقاومت گياه در تنش سرب گرديد.

To study the effects of foliar application of zinc and calcium on physiological and agronomical characteristics of safflower in lead stress, an experiment was laid out in a factorial based on randomized complete block with three replications at the greenhouse of Agricultural Research center of Kerman. Treatments included four methods of application of lead (control, soil application of lead, foliar application of lead and combined soil and foliar application of lead), zinc foliar in three concentrations (0, 10, 20 mM) and calcium foliar in two levels (0 and 10 mM). The results showed that under lead stress, relative water contents, seed yield and oil yield were decreased and the activity of peroxidase, soluble sugars content, percent of seed protein and lead accumulation in leaf and root showed significant increase. The combined soil and foliar application of lead had more adverse effects on leaves and soil absorption of lead only. In lead stress, zinc foliar significantly increased the activity of peroxidase, relative water contents, soluble sugars content, percent of seed protein, seed yield and oil yield,whereas reduced lead accumulation in leaf and root. In lead stress, calcium application increased oil yield and decreased lead accumulation in leaf. So it seemed that application of calcium and zinc was effective against the toxicity of lead by improvement in physiological processes leading to the tolerance of the plant to lead stress.