طراحي و اعتباربخشي الگوي «بازنگري برنامه درسي تربيت معلم در ايران»

Designing and Validation of “Revision of Teacher Education Curriculum in Iran” Model

با توجه به واقعيت تغيير در برنامه‌هاي درسي تربيت معلم، پژوهش حاضر با هدف طراحي و اعتباربخشي الگوي «بازنگري برنامه درسي تربيت معلم در ايران» انجام شده است. در اين پژوهش در مرحلة طراحي الگو، از روش پژوهش تحليل نظري و در مرحلة اعتباربخشي الگو، از روش دلفي با رويكرد بررسي نظرات خبرگان استفاده شده است. نتايج حاصل از مطالعة نظري نشان داد كه الگوي بازنگري برنامه‌ درسي تربيت معلم در ايران مي‌تواند در چهار وجه هويتي (تبعيت از دانش برنامه‌ريزي، پذيرش اصل تغيير، عملي كردن تربيت حرفه‌اي و اهميت سلسله مراتب) و در سه سطح تصميم‌گيري فراكلان، كلان و خرد مطرح شود. بر اساس الگوي پيشنهادي پژوهش حاضر، هفت گام بازنگري برنامه درسي تربيت معلم ايران عبارت‌اند از: تعيين وضعيت موجود، بازانديشي در خط‌مشي‌هاي موجود و تعيين استانداردهاي برنامه درسي تربيت معلم ايران، اقدام به بازنگري، امكان‌سنجي اجراي برنامه درسي بازنگري شده، مصوب‌سازي، توزيع برنامه درسي بازنگري‌شده و نظارت بر كيفيت و به‌ روزرساني برنامه درسي بازنگري‌ شده. علاوه بر اين، نتايج حاصل در بخش اعتباربخشي الگو با استفاده از نظر خبرگان و متخصصان حوزة تربيت معلم و برنامه‌ريزي درسي، بيانگر سودمندي و قابليت اجرايي الگوي پيشنهادي بود. در بيان ويژگي‌هاي الگوي پيشنهادي به‌ طور كلي مي‌توان گفت از آنجا كه نظام آموزشي تربيت معلم، نظامي دانشگاهي و در سطح آموزش عالي است، الگوي بازنگري برنامه درسي تربيت معلم، الگويي دانشگاه‌ محور است كه با لحاظ كردن مطالبات نهادهاي اجتماعي در حوزة تربيت معلم، رخدادهاي فراسيستمي آن ناديده گرفته نمي‌شود. از سوي ديگر با توجه به تجويزي بودن اين الگو، بر جنبة كاركردي و عملي آن نيز تأكيد شده است. علاوه بر اين ارتباط دو سويه بين مراحل بازنگري برنامه درسي، مبين ويژگي خود اصلاح‌گري الگو و امكان اصلاح مؤلفه‌هاي بازنگري برنامه درسي است. از جهت بستر اجرايي نيز الگوي پيشنهادي مي‌تواند مورد استفاده وزارت آموزش و پرورش، دانشگاه فرهنگيان و ساير دستگاه‌هاي اجرايي تربيت معلم قرار گيرد.

Regarding the fact of the change in teacher education programs, the present study aimed to design and validate the “Revision of Teacher Education Curriculum in Iran” model. In the design phase of the model, the research method of theoretical analysis and in the model validation phase, the Delphi method has been used. The results of the theoretical study showed that the teacher's curriculum revision model in Iran could be based on four aspects of identity (planning knowledge, acceptance of the principle of change, the implementation of professional training and the importance of the hierarchy) at three levels of decision-making, over macro, macro and micro. Based on the proposed model, seven steps to teacher's curriculum in Iran include: determining the status quo, rethinking and designing standards for Iranian teacher education curriculum, revision, feasibility study of revised curriculum, approval of revised curriculum, distribution of revised curriculum and supervision of revised curriculum. In addition, the results of the model's validation section, using experts' opinions, indicated the utility and feasibility of the proposed model. In general, it can be said that since teacher education system performe in university and higher education level, teacher's curriculum revision model is a university-centered model that takes into account the demands of social institutions in the field Teacher training. On the other hand, due to the prescriptive nature of this model, it has been emphasized on its functional and practical aspects. In addition, the two-way communication between the steps of the curriculum revision reflects the self-correction of model and the possibility of modifying the curriculum revision components. The proposed model can also be used by the Ministry of Education, Farhangian University and other teacher education organizations.