اثر دما و شدت تشعشع بر عملكرد و اجزاي عملكرد برنج در شرايط اقليمي مازندران

به‌‏منظور بررسي اثر اقليم هاي متفاوت محلي بر عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم بومي و اصلاح شده برنج (’طارم هاشمي‘ و’شيرودي‘) و كمي سازي روابط عملكرد و اجزاي عملكرد با شدت تشعشع خورشيدي و دماي هوا در طول دوره رشد، سه آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در سه منطقه  بابلسر، آمل و پل‌سفيد از شهرستان هاي استان مازندران در سال 1393 اجرا گرديد. نتايج نشان داد كه اثر اقليم‌هاي متفاوت محلي بر برخي از صفات همچون عملكرد دانه، تعداد خوشه، وزن خوشه، طول خوشه، تعداد كل دانه در خوشه و تعداد دانه پر به طور آماري در سطح احتمال يك درصد معني دار گرديد. مزارع پل‌سفيد در كليه صفات نسبت به مزارع آمل و بابلسر از مقادير عددي پايين‌تري برخوردار بودند كه علت آن را مي‌توان به وقوع ميانگين دماي هوا و شدت تشعشع خورشيدي پايين‌تر در طول دوره رشد برنج به خصوص در مرحله زايشي در اين منطقه نسبت داد. كاهش ميانگين دماي هوا و شدت تشعشع خورشيدي ناشي از افزايش ارتفاع از سطح آب‌هاي آزاد، باعث كاهش معني‌دار عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك (25-10 درصد وابسته به رقم) در هر دو رقم شد. علاوه بر اين، تأثير كاهش ميانگين دماي هوا بر عملكرد دانه بيشتر از شدت تشعشع خورشيدي بود. در مجموع، با استفاده از يافته‌هاي اين مطالعه به‏خوبي مي‌توان تغييرات عملكرد دو رقم برنج را در اقليمي‌هاي متفاوت محلي مورد مطالعه را كمّي‌سازي و همچنين كاهش احتمالي عملكرد برنج به دليل تأخير در كشت را نيز برآورد كرد.