اثر تنش كم آبي بر رشد، عملكرد، كيفيت ميوه و كارآيي مصرف آب برخي توده‌هاي خربزه بومي ايران

به‏منظور بررسي اثر تنش كم‌آبي بر رشد، عملكرد و كيفيت ميوه برخي از توده‌هاي خربزه ايراني، آزمايشي به صورت كرت‌‌هاي خرد شده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه زنجان در سال 1394 اجرا شد. تيمار‌هاي آزمايشي شامل هشت توده خربزه (قلم‌قاش، روشي، زركه، خاتوني، قبادلو، ريش‌بابا، گركه، كاليار) و سه سطح آبياري (40، 70 و 100 درصد نياز آبي گياه) بود. نتايج نشان داد كه تنش كم‌آبي به‌طور معني‌داري رشد و عملكرد ميوه را كاهش داد. كمترين مقدار عملكرد (kg/ha 18223.1)، وزن متوسط ميوه ( gr1057.94)، تعداد ميوه در بوته (1.75)، سطح برگ ( cm12.257) و بيشترين درصد وزن خشك برگ (21 درصد) در تنش كم‌آبياري 40 درصد حاصل شد. بين توده‌ها نيز از نظر رشد و عملكرد و كيفيت ميوه تفاوت معني‌داري مشاهده شد. در همه توده‌ها با افزايش تنش كم‌آبي رشد و عملكرد كاهش يافت، ولي درصد وزن خشك برگ، مواد جامد محلول و كارايي مصرف آب افزايش يافت. بيشترين سطح برگ ( cm410.279)، عملكرد (kg/ha 49881.33) و وزن متوسط ميوه (gr 2270.9) در توده قلم‌قاش در شرايط آبياري 100 درصد نياز آبي گياه مشاهده شد. حداكثر كارآيي مصرف آبي در توده‌هاي خاتوني و قلم‌قاش در شرايط كم‌آبياري 40 درصد نياز آبي گياه به‏دست آمد. با توجه به نتايج، توده زركه و ريش‌بابا به‏ترتيب با بيشترين (65.17 درصد) و كمترين (41.16 درصد) كاهش عملكرد در آبياري 40 درصد نسبت به آبياري معمولي به‏ترتيب حساس‌ترين و متحمل‌ترين توده از لحاظ اين صفت به تنش كم‌آبي بودند.