بررسي محدوديت مخزن و توزيع مواد فتوسنتزي ژنوتيپ‌هاي گندم در شرايط تنش خشكي آخر فصل رشد

به‌منظور ارزيابي الگوي توزيع مواد فتوسنتزي به دانه ژنوتيپ‌هاي گندم در شرايط تنش خشكي آخر فصل، يازده لاين اميدبخش گندم زمستانه به‌همراه ارقام’اروم‘،’زارع‘،’ميهن‘،’پيشگام‘و’زرين‘ در دو سطح آبياري (آبياري كامل و قطع آبياري از مرحله گلدهي) در ايستگاه تحقيقات كشاورزي مياندوآب در دو سال زراعي 93-1392 و 94-1393 ارزيابي شد. آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار بود. نتايج نشان داد تنش كم‌آبي به‌صورت معناداري بر ميزان انتقال مجدد، سهم انتقال مجدد و محدوديت منبع افزود و از مقدار وزن سنبله، وزن پدانكل، محدوديت مخزن با حذف ساير برگ‌ها، محدوديت مخزن با حذف برگ پرچم، عملكرد دانه و شاخص برداشت كاست، به‌طوري كه تنش كم‌آبي ميزان انتقال مجدد را 45.45 درصد افزايش داد و سهم كل عملكرد دانه از انتقال مجدد از 18.30 درصد در شرايط بهينه به 43.33 درصد در شرايط تنش افزايش داد. در بين ژنوتيپ‌هاي مورد بررسي در شرايط بهينه رطوبتي دو ژنوتيپ زرين و ميهن و در شرايط تنش انتهايي ژنوتيپ ميهن بيشترين عملكرد دانه را به خود اختصاص داد. در اين مطالعه، در شرايط تنش كم‌آبي عملكرد دانه با ميزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد همبستگي مثبت و معنادار نشان داد. مي‌توان نتيجه گرفت ارقام و ژنوتيپ‌هايي كه در هر دو شرايط از ميزان انتقال مجدد و سهم انتقال مجدد كافي در عملكرد برخوردارند، ارقام مناسبي براي كشت در شرايط بهينه، همچنين در مناطقي است كه با تنش كم‌آبي انتهايي روبه‌رويند.