تعيين بهترين شاخص‌هاي گزينش در لاين‌هاي جهش‌يافته برنج در شرايط متفاوت رطوبتي

به‌منظور تعيين بهترين شاخص‌هاي گزينش براي تسهيل عمل انتخاب در مرحله زايشي 96 لاين جهش‌يافته (M2) برنج در شرايط متفاوت رطوبتي، آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار، در دو محيط، در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه گنبد كاووس در سال 1395 اجرا شد. بررسي درصد كاهش ميانگين صفات در اثر تنش خشكي، نشان داد كه بيشترين آسيب ناشي از تنش خشكي به‌دليل كاهش تعداد دانه پر، تعداد پنجه و وزن هزار دانه بود. رگرسيون مرحله‌اي نشان داد كه در شرايط غرقاب به‌ترتيب صفات وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، تعداد دانه پر، تعداد روز تا گل‌دهي، ميزان لوله‌شدن برگ پرچم، تعداد پنجه و طول خوشه و در شرايط تنش خشكي به‌ترتيب صفات وزن هزار دانه، تعداد روز تا گل‌دهي، ارتفاع بوته، درصد باروري، طول خوشه، ميزان سوختگي برگ پرچم و تعداد پنجه، ويژگي‌هاي مهم و تأثيرگذار بر عملكرد دانه وارد مدل نهايي رگرسيون چند متغيره شدند. ارزيابي ميزان آثار مستقيم و غيرمستقيم صفات بر عملكرد دانه، از روش تجزيه عليت نشان داد كه در شرايط غرقاب، وزن هزار دانه به‌دليل اثر مستقيم و بالا و تعداد دانه پر به‌دليل اثر غيرمستقيم از طريق وزن هزار دانه مي‌تواندبه‌عنوان مهمترين صفات براي افزايش عملكرد دانه، كانون توجه قرار گيرد. در شرايط خشكي صفات وزن هزار دانه و درصد باروري به‌عنوان معيار انتخاب براي بهبود عملكرد دانه معرفي مي‌شوند.